توصیه‌هاو مراقبت‌ها
بعد از کشیدن دندان
از دلایل و موارد مهم که به کشیدن دندان‌ها منتهی می‌شود عبارت است از:
پوسیدگی وسیع، شکستگی دندان (تاج و ریشه)، ارتودنسی، ساخت پروتز، دندان‌های شیری، دندان‌های نهفته و دلایل اقتصادی.
مراقبت های بعد از کشیدن دندان
- خون ریزی و نشت خون پس از جراحی و کشیدن به مدت چند ساعت طبیعی است از تعویض گاز با فواصل کوتاه‌تر از 15 دقیقه خودداری کنید و در صورت ادامه خون ریزی با درمانگاه تماس برقرار کنید.
- از شست و شوی دهان در روز جراحی خودداری کنید از فردای همان روز با آب نمک رقیق یا دهان‌شویه‌ای که تجویز می‌شود دهان خود را غرغره کنید از مسواک زدن در سمت دندان کشیده شده تا 24ساعت خودداری نمایید.
- تورم و درد از عوارض قابل انتظار بعد از جراحی است در صورت ادامه و بیشتر شدن تورم و درد و بدبو شدن دهان با درمانگاه تماس بگیرید.
- از رژیم غذایی نرم و مایعات استفاده کنید از خوردن غذاهای سفت و مایعات داغ بپرهیزید.
- پس از کشیدن دندان، گاز استریل را حداقل تا نیم ساعت با فشار ملایم میان دندان‌ها نگه دارید. آب دهان خود را قورت دهید از مک زدن و خالی کردن آب دهان به علت ایجاد خون ریزی خودداری کنید.
- یکی از عوارض نامطلوب و پیش‌بینی نشده، دو روز یا بیشتر بعد از زمان کشیدن دندان ایجاد حفره خشک است که درد شدید ایجاد می‌کند جهت درمان و کاهش درد به درمانگاه مراجعه کنید.
- از کشیدن سیگار حداقل تا 48 ساعت بعد از کشیدن دندان خودداری نمایید.
- چنانچه دندانپزشک قبل یا بعد از کشیدن دندان برایتان دارو تجویز کردند حتما آن را مرتب و منظم مصرف کنید.
بعد از عمل کودکان
- از دست دادن دندان‌ها بخصوص در سنین پایین، باعث اختلال در روی دندان‌های دائمی و کمبود فضای مورد نیاز آن‌ها می‌شود. در بعضی از موارد جهت کنترل فضا نگه‌دارنده به شما توصیه خواهد شد.
- پس از بی‌حسی موضعی خصوصاً در فک پایین احتمال جویده شدن لب، گونه و زبان وجود دارد. بنابراین به والدین توصیه می‌شود در 2 ساعت اول بعد از درمان از دادن غذا به کودک خودداری کنند.
- در ترمیم‌های همرنگ دندان، تا 24 ساعت به کودک غذای رنگی یا نوشابه ندهید.
- پس از کشیدن دندان گاز استریل را در محل دندان به مدت 30 دقیقه قرار دهید و از کودک بخواهید که آب دهان خود را قورت دهد.
- برای حفظ سلامت دهان و دندان کودک خود، هر 6 ماه یک بار به دندانپزشکی مراجعه کنید.
بعد از روکش دندان
- هر شش ماه یکبار جهت معاینه و بررسی روکش مراجعه نمائید.
- در مورد هر گونه حساسیت دندان‌های پایه بعد از روکش کردن با پزشک خود مشورت کنید. این حساسیت ممکن است مربوط به دندان زیر روکش یا دندان‌های دیگر غیر مربوط به روکش باشد.
- حد فاصل روکش‌های به هم چسبیده را با استفاده از نخ و لوازم مخصوص این کار تمیز کنید. کوتاهی در این امر منجر به بیمار شدن لثه‌ها می‌شود (تورم، قرمزی، خون ریزی لثه). در واقع بروز بیماری لثه یکی از مهم‌ترین مسائلی است که پس از روکش کردن پدید می‌آید. برای جلوگیری از این مسئله ضروری است از مسواک، نخ دندان سوپر فلاس، پروکسر براش (مسواک بین دندانی) و هر چه دندانپزشک شما تجویز می‌کند بطور دائم استفاده شود.
- اگر احساس می‌کنید که روکش شما بلند است و نقطه‌ای از آن با دندان‌های مقابلش درگیری دارد سعی نکنید با فشار آوردن این بلندی را برطرف کنید، زیرا سبب شکستن چینی روکش می‌شود. مراجعه به دندانپزشک و مطرح کردن مسئله، چاره کار است.
- به محض لق شدن روکش به دندانپزشک خود مراجعه کنید. کوتاهی در این امر (یعنی نگه‌داشتن یک روکش لق در دهان و عدم مراجعه فوری برای چسباندن سریع آن) منجر به پوسیده و فاسد شدن کامل دندان زیر روکش می‌گردد (دندان نرم و پنیری شکل و دچار گندیدگی می‌شود). در این زمینه مشکل اصلی نداشتن معاینات 6 ماهه است. در معاینات 6 ماهه دندانپزشک با بررسی روکش از لق نبودن روکش شما را مطمئن می‌سازد.
- در مواردی چینی روکش دچار شکستگی یا لب پریدگی می‌گردد ولی معمولاً خطر دیگری برای سلامتی روکش یا بیمار ندارد. چاره کار در مواردی خارج کردن روکش و ارسال مجدد آن به لابراتوار سازنده و در بعضی موارد ترمیم آن با مواد سفید در داخل دهان و مطب است.
روکش نیز مانند هر وسیله یا سرویس دیگر طول عمر معینی دارد. پس از این مدت لازم است روکش از جهات مختلف تحت بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم تعویض شود.
بعد از انجام ارتودنسی
- همکاری و مراجعات منظم بیمار به کلینیک، جهت فعال کردن فنرهای ارتودنسی الزامی است.
- پس از چسباندن سیمهای ثابت در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل می‌شود اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد.
- پس از نصب براکت، تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کنید.
- در روزهای اول از خوردن مواد رنگی مثل سس، شکلات، نوشابه، چای، قهوه و … خودداری کنید.
- از جویدن آدامس و خوردن خوراکی‌های سفت و چسبنده مانند ته‌دیگ، گز و تافی برای جلوگیری از شکستن و کج شدن سیمهای ارتودنسی به شدت اجتناب کنید.
- از شکستن تنقلات مثل تخمه و بادام خودداری کنید.
- جهت جلوگیری از گیر افتادن مواد غذایی و پوسیدگی دندان‌ها می‌بایست براکت‌ها و سیمهای ثابت ارتودنسی توسط مسواک‌های مخصوص و برس‌های بین دندانی تمیز گردد تا از بو گرفتن و تغییر رنگ دندان‌ها جلوگیری شود.
- هنگام فعالیت‌های شدید ورزشی و سنگین که ممکن است با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام شنا، مراقب سیمهای ارتودنسی باشید و در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
- در صورت افتادن یا شل‌شدن براکت‌ها، به کلینیک مراجعه نمائید.
- با مشاهده هر گونه زخم و ممانعت در غذا خوردن و صحبت کردن، هرگز براکت را دستکاری نکنید و به کلینیک مراجعه کنید.
عوارض
- احساس درد و فشار (پس از یک تا دو روز برطرف می‌شود، از مسکن تجویز شده استفاده کنید.)
- زخم لثه، گونه و زبان و مزاحمت در غذا خوردن و صحبت کردن (هرگز براکت را دستکاری نکنید و بلافاصله به کلینیک مراجعه نمائید.)
- جدا شدن براکت ( در اولین فرصت جهت چسباندن مجدد به کلینیک مراجعه کنید.)
جدا و یا شکسته شدن یا کج شدن سیم (در اولین فرصت جهت چسباندن مجدد به کلینیک مراجعه کنید.)
بعد از جرم‌گیری
- دهان و دندان‌ها را با آب نمک ولرم و رقیق ( یک لیوان آب ولرم و یک چهارم قاشق چایخوری نمک) حداقل 2 تا 3 بار در روز شستشو دهید.
- اولین مسواک بعد از درمان با ملایمت زده شود.
- مسواک زدن به روش صحیح انجام شود.
- مسواک زدن در حداقل زمان 2 تا 4 دقیقه انجام شود.
- استفاده از نخ دندان حداقل یکبار در روز.
- کنترل دهان هر 9 ماه یک بار.
عوارض
- خونابه؛ با آب نمک ولرم و رقیق یا سرم فیزیولوژیک شستشو دهید.
- حساسیت دندان به سرما و گرما و مواد شیرین؛ بعد از چند روز از بین می‌رود، می‌توانید از خمیر دندان ضد حساسیت استفاده کنید.
درد خفیف؛ طبیعی است.
بعد از ترمیم با آمالگام/کامپوزیت
- تا 2 ساعت پس از ترمیم دندان با آمالگام از میل نمودن هر نوع خوراکی و جویدنی خودداری نمائید و همچنین به مدت یک شبانه‌روز (24 ساعت) در هنگام جویدن از سمت دیگر دهان استفاده کنید.
- در صورت ترمیم دندان با مواد کامپوزیتی (همرنگ دندان) میل کردن خوراکی جویدنی منعی ندارد ولی باید از خوردن یا آشامیدن مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی رنگدانه مانند (چای، قهوه و…) به مدت یک شبانه‌روز (24 ساعت) خودداری نمائید.
- پس از ترمیم دندان‌ها هیچ منعی برای مسواک زدن وجود ندارد ولی توجه داشته باشید در صورت ترمیم دندان با آمالگام از نخ دندان به مدت یک شبانه‌روز (24 ساعت) استفاده نفرمائید.
- احساس بلندی دندان ترمیم شده می‌تواند ناشی از وجود بی‌حسی در ناحیه باشد که این حس کاملاً طبیعی است. لطفاً از فشار دادن بیش از حد دندان روی یکدیگر جداً خودداری کنید زیرا می‌تواند موجب شکستگی در ترمیم دندان شما شود ولی در صورتی که بعد از برطرف شدن بی‌حسی همچنان در محل دندان ترمیم شده احساس بلندی می‌کردید، به دندانپزشک خود مراجعه نموده تا نسبت به برطرف کردن آن اقدام نماید.
- وجود خرده‌های مواد ترمیمی در داخل دهان می‌تواند موجب نگرانی شما شود. باید توجه داشته باشید که به دلیل بی‌حسی، شما پس از پایان ترمیم قادر به شستشوی کامل دهان خود نخواهید بود و یا ممکن است به هر دلیل تکه‌های اضافه مواد ترمیمی در لابه‌لای دندان‌های شما تجمع پیدا کرده باشد لذا در جلسۀ بعدی مراجعه به درمانگاه جهت اطمینان از صحت ترمیم انجام شده با دندانپزشک خود مشورت کنید.
وجود درد پس از ترمیم دندان‌ها مخصوصاً در هنگام استفاده از مواد سرد یا گرم طبیعی است که این درد پس از گذشت مدتی کاهش می‌یابد. باید توجه داشت که گاهی برطرف شدن این حساسیت یک تا دو ماه طول خواهد کشید.
بعد از جراحی ایمپلنت
- بعد از رسیدن به منزل، یک کیسه‌ی کوچک از یخ پر کرده و آن را خارج دهان به مدت 15 دقیقه بر روی محل جراحی شده قرار دهید. این عمل را به طور متناوب و به مدت چند ساعت فقط در اولین روز بعد از عمل تکرار کنید تا موجب جلوگیری از بروز خون ریزی احتمالی گردد.
- تورم در روز بعد از عمل و نیز آغشته بودن بزاق به مختصری خونابه امری طبیعی است. چنانچه تورم بسیار شدید و دردناک بود و یا خون ریزی غیرقابل کنترل می‌نمود به وسیله‌ی تلفن ما را مطلع سازید. پس از عمل تا صبح روز بعد از خوردن غذاهای گرم و یا سخت خودداری نمائید. در این مدت مایعات مقوی سر چون سوپ سرد، بستنی و … پیشنهاد می‌شود.
- پس از برطرف شدن اثر داروی بی‌حسی، احتمال وجود مختصری درد و ناراحتی دور از ذهن نخواهد بود. برای جلوگیری از بروز چنین دردی، به محض خروج از مطب دو عدد مسکن میل فرموده و سپس هر 4 ساعت یکبار این عمل را تکرار نمائید. در صورت عدم وجود درد، احتیاجی به تکرار این عمل نخواهد بود.
- از روز بعد از عمل، شستشو با آب‌نمک ولرم را آغاز نمائید. به این ترتیب که 1 قاشق کوچک چایخوری نمک در یک لیوان آب نیم گرم حل کرده و هر ساعت یکبار دهان خود را با آن شستشو دهید.
- در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک و یا داروهای دیگر، در رعایت مفاد نسخه کوتاهی نورزید.
- از روز بعد از عمل، می‌توانید با پرهیز از انجام کارهای سنگین بدنی، به کار روزانه‌ی خود بپردازید.لازم به ذکر است احساس ضعف مختصری تا 48 ساعت بعد از عمل طبیعی است. تنها در صورت بروز تب یا تورم شدید ما را مطلع فرمائید.
- گرما و دود سیگار باعث بیماری لثه و اثرات ایمونولوژیک نیکوتین عامل تأخیر در التیام و جلوگیری از نتایج مطلوب درمان است. لذا در صورت امکان با غنیمت شمردن فرصت، سیگار را کنار بگذارید. در غیر این صورت در چند هفته پس از جراحی از استعمال دخانیات پرهیز نمائید.
مراقبت‌های پس از برداشتن بخیه |
عوارض طبیعی و قابل بازگشت |
بعد از باز کردن بخیه‌ها، مسواک زدن و نخ کشیدن را با روشی که در جلسه‌ی قبل از جراحی به شما آموزش داده شده است آغاز نمائید. بهتر است مسواک زدن از این تاریخ به مدت 5 روز به آرامی ولی با روش صحیح انجام گردد. پس از آن بدون هیچ‌گونه نگرانی با فشار طبیعی در ناحیه‌ی لبه‌ی لثه این عمل را ادامه دهید. حذف پلاک میکروبی که عامل اصلی بیماری‌های لثه و ایمپلنت است بعد از درمان ضرورت کامل دارد. این امر جز با مسواک زدن و نخ کشیدن به طریقه‌ی صحیص تحقق نمی‌یابد. هر گونه کوتاهی در این امر ترمیم را به تعویق انداخته و در بهبود کامل بیماری اختلال ایجاد می‌کند. | متعاقب جراحی ایمپلنت تغییراتی بروز می‌کند که موقتی و قابل برگشت بوده است. این عوارض عبارتند از: 1) لق شدن مختصر دندان‌ها در ناحیۀ اطرف ایمپلنت ( این امر بعد از 3 هفته تا 1 ماه به حالت طبیعی خود برمی‌گردد.) 2) حساسیت دندان‌ها به سرما که حداکثر 1 الی 5 ماه به طول می‌انجامد. 3) در بعضی از موارد ممکن است گزگز و یا بی‌حسی گوشه‌ی لب مشاهده شود که امری عادی است و پس از گذشت زمان بهبود می‌یابد. |
بعد از پروتز متحرک
- توصیه می‌شود که در روزهای اول استفاده، حتی در هنگام خواب (به منظور عادت) دندان مصنوعی را خارج نکنید.
- حداقل دو بار در روز مسواک زده شود و هنگام تمیز کردن پروتز، مراقب افتادن آن از ارتفاع باشید.
- با مسواک مخصوص دندان مصنوعی، سطح داخلی و خارجی پروتز و با مسواک بسیار نرم لثه و مخاط داخلی دهان تمیز شود.
- بعد از مسواک با تجویز پزشک، با استفاده از دهان‌شویه مانند آب‌نمک، سدیم فلوراید یا کلرهگزدین دهان را ضدعفونی کنید.
- قبل از خواب پروتز متحرک حتماً برداشته شود.
- هفته‌ای یک بار دندان مصنوعی را داخل یک محلول ضدعفونی کننده قرار دهید.
- در صورت عدم استفاده پروتز در ظرف آب و نمک نگهداری شود.
- هنگام حمام کردن می‌توانید پروتز را داخل یک محلول تمیزکننده قرار دهید. محلول تمیزکننده را می‌توان با اضافه کردن یک قاشق چایخوری سرکه یا قرص مخصوص شستشوی پروتز با یک لیوان آب ولرم تهیه کرد. بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از محلول تمیزکننده آن را بطور کامل با آب شستشو داده، سپس آن را داخل دهان قرار دهید.
- استفاده پروتز متحرک به مدت طولانی سایش دندان‌ها، تحلیل استخوان و لثه‌ها و گاه لقی و پوسیدگی دندان‌های پایه را به دنبال دارد که نیاز به ترمیم و تعویض پیدا می‌کند.
- از وسایل فلزی جهت تمیز کردن فضای خالی بین دندان‌ها استفاده ننمائید. استفاده از خلال چوبی نیز می‌تواند موجب تحلیل لثه شود.
- در پروتز پارسیل متحرک، بهداشت دهان و دندان‌های باقی‌مانده الزامی است.
- مراجعه مرتب بیمار به دندانپزشک و توجه به تذکرات وی توصیه می‌گردد.
عوارض
- زخم لثه، گونه و زبان، تنگ یا گشاد بودن پروتز (از هرگونه دستکاری خودداری کرده وجهت اصلاح و تعمیر به دندانپزشک مراجعه کنید.)
بعد از درمان ریشه (عصب کشی)
- یک تا دو ساعت پس از درمان از میل نمودن هر نوع خوراکی جویدنی خودداری نمائید و تا مرحله بعد درمان حتی‌الامکان با سمتی که تحت درمان قرار گرفته است غذای سفت نجوید.
- ممکن است از یک تا ده روز دندان درد خفیف تا شدید داشته باشید که می‌توانید جهت تسکین درد هر 4 تا 6 ساعت از مسکن استفاده نمائید.
- در صورتی که در ناحیۀ صورت و اطراف اندو شده (عصب کشی شده) تورم ایجاد شود جهت دریافت آنتی‌بیوتیک مناسب به دندانپزشک خود مراجعه نمائید و از مصرف بی‌رویه دارو یا آنتی‌بیوتیک به طور خودسرانه خودداری کنید.
- اگر احساس کردید پانسمان یا پرکردگی موقت دندان شما بلند شده است به دلیل احتمال شکستن دندانتان جهت اصلاح به دندانپزشک مراجعه کنید.
- در بعضی موارد تا حدود یک ماه بعد از درمان، ریشه هنگام جویدن غذا به ضربه حساس است که به مرور این حساسیت کم می‌شود و دلیل آن درمان نامناسب نیست و در صورت افزایش یا تداوم بیش از یک ماه باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- بعد از اتمام درمان ریشه در اکثر موارد قسمت تاجی دندان پانسمان یا پرکردگی موقت می‌باشد که برای بازسازی قسمت تاج دندان باید درمان ترمیمی و یا پروتز انجام پذیرد.
- لطفاً شرایط بعد از درمان اندو دندان خود را با اندو دیگران یا حتی دندان دیگر خود مقایسه نفرمائید چون عوامل مختلفی در به وجود آمدن این شرایط دخیل هستند که در صورت لزوم دندانپزشک شفاهی به شما توضیح خواهد داد.