مسواک زدن صحیح از ارکان اصلی مقوله ی بهداشت دهان و دندان است. کمتر کسی را می توان یافت که در طی شبانه روز مسواک نزند، ولی چیزی که کمتر به آن توجه می شود، نحوه صحیح مسواک زدن می باشد، طوری که در اکثر موارد مسواک زدن با مسواک نزدن زیاد تفاوتی نمی کند. یادگیری مسواک زدن صحیح، کمک شایانی در امر بهداشت دهان و دندان خواهد داشت.
مزایای داشتن دندانهای تمیز
داشتن دندانهای تمیز موجب پیشگیری از تشکیل جرم، پوسیدگی و از دست دادن دندانها میشود. برخی از بیماریها و مشکلات دندانی که میتوان با مسواک زدن از بروز آنها پیشگیری کرد عبارتند از:
- پوسیدگی دندان
- بیماریهای لثه
- جرمهای دندانی
- تشکیل پلاک روی دندانها
- حساسیت دندانها و درد دندانها و لثه
- از دست دادن دندان
- تغییر رنگ دندان
- التهاب لثه و تشکیل پلاکهای باکتریایی روی سطح دندان
- بوی بد دهان
- عفونت لثه که میتواند موجب از دست دادن دندان شود
- سایر بیماریهای لثه
تحقیقات نشان دادهاند که عدم رعایت بهداشت دهان و دندان با ابتلا به بیماریهای قلبی و طول عمر کوتاهتر در ارتباط است، بنابراین اهمیت مسواک زدن صحیح و منظم دندانهای خود را فراموش نکنید. بسیار مهم است که حداقل سالی یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید تا دندانهای شما را به صورت حرفهای جرمگیری کند و وضعیت دندانهای شما را معاینه و ارزیابی کند. دندانپزشکان همچنین میتوانند به شما کمک کنند که بهترین خمیردندان مناسب برای دندان خود را انتخاب کنید. فراموش نکنید که داشتن دندانهای سالم نهتنها نشاندهندهی بهداشت دهان و دندان شما است بلکه میتواند از بروز سایر بیمارهای بدن نیز جلوگیری کند.
مسواک زدن صحیح
برای مسواک زدن حداقل ۲ دقیقه یعنی ۱۲۰ ثانیه باید وقت گذاشت. در مسواک زدن باید استفاده از حرکات افقی، خشن و پر دامنه ممنوع است. دقت کنید که مسواک زدن باید آرام و با دامنه های کوتاه حرکتی باشد، به شیار لثه ، قسمتهایی از دندانها که سختتر قابل دسترسی هستند به ویژه پشت آخرین دندانها ، اطراف پر کردگی ها و روکشها و اطراف آنها توجه کنید.ترتیب مسواک زدن صحیح :
- ابتدا سطح خارجی دندانهای بالا و سپس سطح خارجی دندانهای پایین
- تمیز کردن سطح داخلی دندانهای بالا و سپس دندانهای فک پایین
- تمیز کردن سطح جونده دندانها
- تمیز کردن سطح زبان
چگونه دندانهایمان را مسواک بزنیم
۱. مسواک را با زاویه °۴۵ در طول شیار لثه ( حد فاصل دندان و لثه) قرار دهید.و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه شیار لثه را تمیز کرده و سپس به سمت سطح جونده بالا ببرید. این حرکت را در تمام نقاط دهان انجام دهید، در هر حرکت باید تقریبا ۲ تا ۳ دندان در بر گرفته شود.
۲. سطح جونده دندانها را بشویید.
۳. از نوک مسواک برای تمیز کردن پشت دندانها استفاده کنید.
۴. حتما زبانتان را مسواک بزنید. ( در تلاش خواهم بود که مطلب علمی جداگانه ای در زمینه تمیز کردن زبان بنویسم.)
چند نکته فنی در مسواک زدن
افراد قسمت هایی از دندان را به خوبی تمیز نمی کنند که این نواحی عبارتند از:
- ناحیه دندان های عقل که معمولا به دلیل حالت تهوعی که به افراد دست می دهد، کمتر این قسمت را مسواک می زنند و به همین علت، با اینکه دندان های عقل دیرتر از همه ی دندان ها در می آیند، زودتر از بقیه می پوسند.
- قسمت هایی که در قوس فکی قرار دارند، بخصوص از قسمت داخل. زیرا مانور دادن مسواک در این نواحی سخت است، یعنی بیمار دندان های عقبی را مسواک می زند و بعد سراغ دندان های جلویی می آید و در قوس فک ها (در ناحیه دندان نیش) کمتر دقت می کند.
- روی سطح زبان که حتما باید مسواک کشیده شود و لای پُرزهای زبان نیز تمیز گردد. البته این کار باید آهسته و آرام انجام شود تا به به بافت زبان آسیبی وارد نشود.
- معمولا موقع مسواک زدن فکرمان جای دیگری است و به همه چیز فکر می کنیم، غیر از مسواک زدن!! اگر با حواس جمع مسواک بزنیم، موثرتر است.
- سعی کنید بعد از شستن خمیر دندان، یک بار هم بدون خمیر، مسواک بزنید.
مسواک زبان
آیا مسواک مخصوص زبان وجود دارد؟ واقعیت اینکه در بازار وسایل مخصوص تمیز کننده زبان وجود دارد ، که در تحقیقات نشان داده شده که همان مسواک معمولی که شما برای تمیز کردن دندانهایتان استفاده میکنید به دلیل بریستلها ( موهای مسواک) که میتواند خلل و فرج زبان را تمیز کند بهترین و مناسبترین وسیله برای تمیز کردن زبان است. نکته مهم اینکه قسمتی از زبان که منطقه اصلی تجمع باکتریهاست ، در انتهای زبان قرار دارد و حتما باید آن را تمیز کرد.
بیش از حد مسواک نزنید
برخی افراد تصور می کنند اگر مدت زمان و دفعات بیشتری را صرف مسواک زدن کنند، نتیجه بهتری می گیرند بنابراین روزی بیشتر از سه تا چهار بار مسواک می زنند؛ غافل از آن مسواک زدن بیش از حد باعث از بین رفتن مینای دندان شده و به لثه ها نیز آسیب می زند. همچنین به خاطر داشته باشید آرام، آهسته و بدون عجله مسواک را روی سطوح دندان بکشید، اما اگر از مسواک برقی استفاده می کنید، ریشه های مسواک به طور برقی حرکت می کنند و شما فقط آن را هدایت می کنید.
تعویض کردن مسواک قدیمی
بسیاری از افراد دوست ندارند برای خود مسواک جدیدی بخرند چرا که به مسواک قدیمی خود عادت کردهاند و با آن راحت هستند. اما زمانی که موهای سر مسواک فرسایش پیدا میکنند و بدشکل میشوند، بهترین کار این است که مسواک قبلی را دور بیندازید و یک مسواک جدید تهیه کنید. مسواک فرسوده و قدیمی کارایی لازم را در کنار زدن پلاکهای موجود روی لثهها و دندانها ندارد و موهای سر آن ممکن است به خوبی وارد فضای بین دندانها و بین دندان و لثه نشود. بهترین قاعده کلی این است که هر 3 الی 4 ماه مسواک خود را عوض کنید و بعد از هر بار مسواک زدن، مسواک را در فضایی باز قرار دهید تا خشک شود و باکتری درون آن تجمع پیدا نکند. واضح است که به خاطر پیشگیری از سرایت بیماریهای دهان، نباید مسواک خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.