سر میز شام نشسته‌اید و همه چیز خوب پیش می‌رود، شما یک جرعه آب خنک یا یک نوشیدنی گرم می‌آشامید. ناگهان تیر کشیدن دندان شروع می گردد. اگر شما از این درد شوکه شده‌اید، حرف آخر را دندانپزشک شما می زند و این خوش شانسی شما خواهد بود اگر وی بگوید که درد به علت “حساسیت دندانی” است. علل مختلفی ممکن است باعث دندان درد شود. در کنار نوشیدنی‌های گرم یا سرد، دندان‌های شما ممکن است با خوردن یا نوشیدن چیزهای شیرین یا ترش هم آسیب ببیند. بعضی وقت‌ها هوای سردی که با نفس کشیدن وارد دهان می‌شود باعث درد دندان می‌شود.
بسیار از افراد از بیماری به نام افزایش حساسیت عاجی رنج می‌برند که شامل: حساسیت به سردی، گرمی، شیرینی، ترشی، مسواک زدن یا نخ دندان می‌شود. اگر شما از حساسیت دندان رنج می‌برید از مراقبت‌های حرفه‌ای در کلینک دندانپزشکی سروش برای دندان‌های خود بهره مند شوید.
آناتومی
در دندان‌های سالم، لایه‌ای از مینای دندان از قسمت تاج دندان (قسمتی از دندان که بالای خط لثه است) محافظت می‌کند. زیر خط لثه لایه‌ای به نام سمان از ریشه دندان محافظت می‌کند. در زیر هر دو لایه مینا و سمان عاج دندان قرار دارد.
وقتی که لایه‌های محافظ عاج شامل مینا و سمان آسیب ببیند، گرمی، سردی، مواد اسیدی یا غذاهای چسبناک به عاج دندان رسیده و باعث تحریک اعصاب و سلول‌های آن می‌شوند. عاج دندان در صورت فرو رفتن لثه در معرض مواد مختلف قرار می‌گیرد که نهایتاً منجر به حساسیت دندانی می‌شود.
علت به وجود آمدن حساسیت دندانی چیست؟
وقتی حساسیت دندان به وجود می‌آید که لثه عقب رفته و قسمت زیرین دندان که عاج نامیده می‌شود نمایان شود. این عاج دارای هزاران منفذ ریز است که با عصب مرکزی دندان در ارتباط است (پالپ). این منافذ به گرما، سرما یا شیرینی غذا اجازه می‌دهد که به اعصاب دندان برسند و باعث ایجاد درد در آن شوند.
عوامل دیگر که باعث ایجاد حساسیت دندانی می‌شوند عبارتند از:
- فرسودگی: در بلندمدت اگر شما بسیار محکم مسواک بزنید یا کارهای سخت به وسیله دندان‌ها انجام دهید ممکن است مینای دندان از بین رفته و عاج نمایان شود.
- پوسیدگی دندان: در صرتی که پوسیدگی نزدیک خط لثه باشد، باعث ایجاد دندان حساس می‌شود.
- بیماری‌های لثه (ورم لثه): بیماری‌های لثه باعث عفونت و درد لثه شده و با پایین رفتن لثه ریشه‌های دندان نمایان می‌شود.
- آسیب دیدگی: دندان شکسته شده با آسیب دیده محل تجمع باکتری‌هایی است که می‌توانند باعث عفونت در پالپ شوند
- دندان قروچه: اگر شما دندان قروچه می‌روید یا دندان‌های خود را روی هم فشار می‌دهید احتمالاً مینای دندان‌ها را از بین می‌برید.
- محصولات سفید کننده دندان: ممکن است باعث حساسیت دندانی شوند.
- سن: دندان‌ها در سنین بین 25 تا 30 سالگی بیشتر دچار حساسیت می‌شوند.
- ایجاد پلاک: در صورت ایجاد پلاک روی ریشه دندان‌ها حساسیت دندانی به وجود می‌آید.
- غذاهای اسیدی: غذاها و نوشیدنی‌هایی که اسید زیادی دارند مانند مرکبات، گوجه، ترشیجات و چای می‌توانند باعث تخریب مینای دندان شوند.
- اعمال دندانپزشکی: سفید کردن دندان‌ها، تسطیح ریشه، تعویض تاج دندان و ترمیم دندان می‌تواند باعث ایجاد حساسیت دندانی شود که بعد از 4 تا 6 هفته ازبین می‌رود.
روش‌های دندانپزشکی برای درمان حساسیت دندانی
اگر شما ناراحتی در مورد دندانتان دارید با دندانپزشکتان صحبت کنید. راه‌های درمان حساسیت دندانی برای کمک به شما وجود دارد. او ممکن است با مواد پرکننده سفید سطح ریشه دندان‌های شما را ترمیم کند یا به شما استفاده از روکش‌های فلوراید یا بتونه‌های عاج را برای ترمیم سطح ریشه دندان پیشنهاد بدهد.
حساسیت دندانی قابل درمان است. روش درمان حساسیت دندانی به علل به وجود آمدن حساسیت دندانی بستگی دارد و دندانپزشک شما یکی از راه‌های متعدد موجود را به شما پیشنهاد می‌دهد:
- ژل فلوراید: یک تکنیک که داخل مطب قابل اجرا بوده و مینای دندان را تقویت کرده و پیشروی حساسیت دندانی را کاهش می‌دهد.
- کاشت تاج دندان: این روش برای تصحیح نقص یا فروپاشی تاج دندان که باعث افزایش حساسیت دندانی می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- جراحی لثه: اگر بافت لثه از ریشه از بین رفته باشد، جراحی لثه می‌تواند باعث حفظ ریشه دندان و کاهش حساسیت آن شود.
- عصب کشی دندان: اگر حساسیت بسیار جدی و پایدار باشد و با روش‌های درمانی دیگر بهبود نیابد، دندانپزشک شما پیشنهاد درمان حساسیت دندان از طریق عصب کشی دندان را می‌دهد.
درمان‌های خانگی
بهداشت صحیح دهان و دندان کلید پیشگیری از درد ناشی از حساسیت دندانی است. اگر در مورد روش‌های صحیح بهداشت دهان و دندان خود یا نگرانی‌های خود درباره حساسیت دندانی سئوالی دارید حتماً با دندانپزشکتان مطرح کنید.
راه‌های متعددی برای کنترل حساسیت دندانی وجود دارند از قبیل:
- مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و شستشوی منظم: از تکنیک‌های صحیح برای شستشوی کامل همه قسمت‌های دهان و دندان استفاده کنید. دهان را به صورت روزانه با دهان شویه و فلوراید بشوئید.
- استفاده از مسواک نرم: به آرامی و با دقت محدوده خط لثه را مسواک بزنید و مراقب بافت لثه باشید.
- استفاده از خمیردندان‌های مخصوص دندان‌های حساس: برندهای متنوعی برای انتخاب وجود دارد. وقتی که شما به طور منظم از خمیر دندان ضد حساسیت استفاده می‌کنید، حساسیت دندان‌های شما کاهش می‌یابد. شما حتی می‌توانید قبل از خواب به وسیله انگشت یا گوش پاک کن یک لایه از این خمیردندان‌ها را روی ریشه‌های نمایان شده دندانتان قرار داده و بخوابید. از یک خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید نه از خمیردندان‌های کنترل کننده رسوب.
- استفاده از حفاط دندان در صورتی که دندان قروچه می‌روید: شاید شما متوجه نباشید که وقتی که خواب هستید این مشکل را دارید. اگر متوجه این مشکل شدید یک حفاظ دهان می‌تواند از دندان‌های شما محافظت کند.
- مراجعه به دندانپزشک: هر شش ماه یکبار یا حتی زودتر و متناسب با شرایط دندان‌های خود به دندانپزشک مراجعه کنید.