دندان مصنوعی: بهترین انواع آن

دندان مصنوعی ابزارهای متحرکی است که می تواند جایگزین دندان های از بین رفته شود و ظاهر لبخند شما را بهبود بخشد. اگر شما همه دندان های طبیعی خود را به خاطر بیماری لثه، پوسیدگی دندان یا آسیب از دست داده اید، جایگزینی دندان های از بین رفته می تواند ظاهر و سلامتی شما را بهبود بخشد. دلیل این موضوع به خاطر این است که امکان غذا خوردن و صحبت کردن بهتر و ساده تر شما با استفاده از دندان های مصنوعی وجود دارد. هنگامی که شما همه دندان های خود را از دست می دهید، ممکن است عضلات صورت شما دچار افتادگی شوند و به این ترتیب شما پیرتر به نظر برسید. در این حالت دندان مصنوعی ثابت و متحرک می تواند ظاهر صورت و چهره شما را بازیابی کند. در حقیقت دندان های مصنوعی به نحوی ساخته می شوند که بسیار شبیه دندان های طبیعی هستند و در صورت استفاده از آنها ظاهر شما تغییر زیادی نمی کند. علاوه بر این استفاده از دندان مصنوعی(پروتز دندان) متحرک و ثابت می تواند حتی باعث بهبود ظاهر طرح لبخند شما نیز بشود.

انواع دندان مصنوعی شامل دندان های مصنوعی کامل و دندان های مصنوعی جزئی است. دندانپزشک می تواند اطلاعات لازم را درباره انتخاب نوع مناسب دندان مصنوعی که بتواند بهترین کارکرد را برای اصلاح طرح لبخند شما با توجه به تعداد دندان های نیازمند جایگزینی و هزینه درمان داشته باشد، ارائه نماید.

انواع

انواع دندان مصنوعی ثابت و متحرک در ادامه این بخش شرح داده خواهد شد.

کامل

 دندان مصنوعی کامل می تواند کل فک بالا یا پایین شما را پوشش دهد. بعضی افراد به این دندان ها در اصطلاح «قالب» نیز می گویند. دندان مصنوعی کامل بطور مستقیم بر روی لثه قرار می گیرد و استخوان را تحت پوشش خود می گیرد. دندان های مصنوعی کامل بطور سفارشی برای شما ساخته می شوند. فرآیند ساخت این دندان ها نیازمند چندین جلسه ملاقات با دندان پزشک است که معمولاً تعداد این دفعات حدود پنج بار است. در ابتدا دندان پزشک از دهان شما یک قالب تهیه می کند. در ملاقات های بعدی، دندان پزشک از شما می خواهد اندازه، شکل و رنگ دندان های مصنوعی مورد نظر خود را انتخاب کنید و برای این کار به شما راهنمایی های لازم را ارائه می نماید.

یادگیری نحوه جویدن غذا با دندان های مصنوعی کامل نیاز به صبر و تمرین دارد. در این رابطه ممکن است شما غذاها را به قطعه های کوچک تر تکه کنید تا امکان جویدن بهتر غذا با استفاده از دندان های مصنوعی فراهم شود. در اکثر مواقع در زمان ساخت دندان مصنوعی یک یا چند دندان طبیعی در دهان فرد باقی می ماند. معمولاً این دندان ها عصب کشی می شوند و به نحوی کوتاه می شوند که امکان قرارگیری آنها زیر دندان های مصنوعی وجود داشته باشد. این نوع از دندان مصنوعی متحرک را در اصطلاح اوردنچر نامیده می شود.

دندان پزشکان دوست دارند چند دندان طبیعی را در دهان بیمار نگه داشته و دندان های از بین رفته را در صورت امکان با این نوع دندان مصنوعی (اوردنچر) جایگزین نمایند. انجام این کار دارای مزایای مشخص به شرح زیر است:

• وجود دندان های طبیعی به حفظ استخوان کمک می کند.
• دندان های طبیعی بخشی از فشار حاصل از جویدن غذا را تحمل می کند. وجود این شرایط می تواند به کاهش فشار وارد شده بر سایر نقاط فک کمک موثر کند.
• دندان های طبیعی باقیمانده در دهان باعث می شود دندان های مصنوعی از ثبات بیشتری برخوردار بوده و کمتر احتمال حرکت آنها در دهان وجود داشته باشد.
• در این حالت فرد احساس بهتری درباره فضای فک خود و نیز فشار وارد شده بر دندان های مصنوعی هنگام جویدن غذا دارد.
• در صورت حفظ تعدادی از دندان ها پذیرش استفاده از دندان مصنوعی برای بیمار ساده تر خواهد بود.

نگه داشتن دندان های مصنوعی فک پایین اغلب دشوارتر از دندان فک بالا است. دلیل این موضوع به خاطر این است که سطح رویی فک پایین بسیار کوچکتر از فک بالا می باشد. دندان مصنوعی فک بالا می تواند یک قالب کلی باشد که به نگه داشتن این دندان ها در محل کمک می کند. بنابراین، یک اوردنچر برای دندان های مصنوعی فک پایین سودمندتر است. به هر حال، این نوع از دندان های مصنوعی یک انتخاب مناسب برای اکثر افرادی است که تعدادی از دندان های طبیعی آنها هنوز در دهان باقی مانده است.

جزئی

دندان مصنوعی متحرک جزئی از یک چارچوب فلزی با دندان های پلاستیکی و ناحیه لثه ساخته می شوند. این چارچوب شامل گیره های فلزی یا سایر ابزارهای نگهدارنده است که می تواند دندان را در محل آن نگه دارد. به هر حال، این نوع از دندان های مصنوعی جزئی به سادگی از دهان خارج می شوند و به این ترتیب امکان تمیز کردن آنها وجود دارد. دندان مصنوعی ثابت جزئی، که اکثر افراد آنها را به عنوان پل یا بریج می شناسند، با استفاده از سیمان مخصوص دندان پزشکی در محل چسبانده می شوند. این دندان ها ظاهری شبیه تر به دندان های طبیعی دارند. به هر حال قیمت دندان مصنوعی پل بیشتر از دندان های مصنوعی جزئی متحرک است. این دندان ها با استفاده از دندان های سالم مجاور خود در محل قرار می گیرند.

پل های دندان به روش های مختلف ساخته می شوند. بعضی از دندان ها کاملاً از پرسلاین ساخته می شوند، اما برخی دیگر از آنها از روکش پرسلاین روی یک چارچوب فلزی بهره می گیرند. دو نوع گیره برای نگه داشتن دندان مصنوعی جزئی در محل استفاده می شوند که عبارت از گیره های فلزی و گیره های پلاستیکی مخصوص است.

از انواع دیگر دندان مصنوعی می توان به دندان مصنوعی با پایه ایمپلنت اشاره کرد.

مراحل ساخت

مراحل ساخت انواع دندان مصنوعی و پروتز دندان از قرار زیر می باشد:

دندان های مصنوعی قدیمی: دندان های مصنوعی قدیمی ابتدا ساخته می شوند و پس از کشیدن دندان ها و بهبود زخم لثه در محل قرار می گیرند. معمولاً امکان ساخت و جایگذاری دندان مصنوعی قدیمی در طول پنج جلسه ملاقات با دندان پزشک یا بیشتر در طول دو ماه یا بیشتر انجام می شود. این فرآیند در ابتدا با ملاقات با دندان پزشک برای معاینه وضعیت دهان و دندان های شما شروع می شود. در این جلسه شما می توانید درباره انتخاب بهترین دندان مصنوعی قابل استفاده برای خود با دندان پزشک صحبت کنید. در جلسات بعدی، دندان پزشک از دهان و وضعیت گاز گرفتن دندان های شما (نحوه برقراری تماس دندان ها با یکدیگر) قالب تهیه می کند.

دندان پزشک و بیمار می توانند دندان های مورد نیاز برای دندان های مصنوعی را انتخاب کنند. اندازه این دندان ها بستگی به اندازه دهان و فک شما و نحوه تماس دندان های فک بالا و پایین در زمان گاز گرفتن دارد. اگر شما علاقمند به ظاهر دندان های طبیعی خود هستید، یک عکس از وضعیت لبخند خود با دندان های طبیعی در اختیار دندان پزشک قرار دهید. انجام این کار به دندان پزشک و آزمایشگاه کمک می کند دندان های طبیعی مناسب برای ایجاد طرح لبخند مشابه برای شما بسازند.

در ادامه دندان پزشک یک قالب از دهان شما تهیه کرده و این قالب را به همراه جزئیات تفصیلی برای آزمایشگاه ارسال می کند. یک تکنسین دندان می تواند با استفاده از این اطلاعات بهترین دندان مصنوعی مورد نظر را بسازد. اگر آزمایشگاه دندان در مطب دندان پزشک نباشد، این فرآیند به 6 تا 10 روز کاری زمان نیاز دارد. به همین خاطر جلسات ملاقات با دندان پزشک ممکن است با فاصله دو هفته از یکدیگر زمان بندی و انجام شود.

هنگامی که دندان مصنوعی متحرک یا ثابت ساخته شد، نیاز است که این دندان ها به صورت آزمایشی در دهان بیمار قرار گیرد. به این ترتیب دندان پزشک دندان های مصنوعی ساخته شده را در دهان بیمار قرار داده و وضعیت قرارگیری آن را در دهان بررسی می نماید. در این زمان شما می توانید ظاهر دندان های مصنوعی و احساس آن را در دهان خود بررسی کنید. به این ترتیب دندان پزشک می تواند از وضعیت قرارگیری مناسب دندان مصنوعی در دهان مطمئن شود، عملکرد مناسب این دندان ها را بررسی کرده و تناسب آن با بقیه اجزای صورت را مشخص کند. به این فرآیند در اصطلاح بازبینی دندان یا «امتحان کردن» گفته می شود.

اگر امتحان کردن دندان ها رضایت بخش باشد، بیمار می تواند در ملاقات بعدی خود دندان مصنوعی کامل ساخته شده را دریافت کند. دندان پزشک به شما دستورالعمل نحوه خوردن و صحبت کردن با این دندان ها را می دهد و راهنمایی های لازم را برای مراقبت از این دندان های مصنوعی و نیز دهان و لثه ارائه می نماید. در نهایت، نیاز به زمان بندی یک تعداد ملاقات منظم در طول چند هفته و چند ماه بعد با دندان پزشک وجود دارد. در این جلسات دندان پزشک وضعیت قرارگیری مناسب دندان های مصنوعی و راحتی آنها را در دهان بیمار مورد معاینه و بررسی قرار خواهد داد.

دندان های مصنوعی فوری: اگر دندان های شما کشیده شود، دهان شما نیاز به بهبودی برای حداقل چهار هفته قبل از آماده شدن دندان مصنوعی کامل دارد. در اکثر موارد، دندان پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد از دندان های مصنوعی فوری در طول این مدت استفاده کنید. این دندان ها یک ابزار موقت است. این دندان ها همچنین می تواند در صورتی که شما دارای چند دندان کشیده شده در دهان خود و بطور خاص در جلوی دهان هستید و نمی خواهید بدون دندان در معرض دید عموم ظاهر شوید، بسیار مفید و موثر باشد. این دندان مصنوعی در زمان کشیدن دندان ها در دهان قرار می گیرند. با بهبود دهان شما، زخم لثه و استخوان ها ممکن است تحلیل روند. به همین خاطر دندان های مصنوعی فوری می توانند برای پیشگیری از این مشکل نیز مورد استفاده قرار گیرند.

مراقبت و نگهداری

دندان مصنوعی متحرک جزئی یا دندان های مصنوعی کامل نیازمند مراقبت صحیح برای تمیز نگه داشتن این دندان ها از لک و کثیفی و نیز حفظ ظاهر دندان ها در بهترین حالت ممکن می باشند. برای مراقبت مناسب از دندان های مصنوعی به نکات زیر توجه داشته باشید:

• دندان مصنوعی متحرک را پس از غذا خوردن از دهان خارج کرده و شستشو دهید: دندان های مصنوعی را برای پاک کردن ذرات مواد غذایی یا سایر کثیفی ها زیر آب بگیرید. علاوه بر این شما می توانید یک حوله خیس بر روی این دندان ها قرار داده یا دندان های مصنوعی را داخل لیوان آب قرار دهید. بعلاوه شما می توانید سینک ظرف شویی را در زمان شستن دندان های مصنوعی با آب پر کنید تا به این ترتیب در صورت افتادن آنها دندان ها دچار شکستگی نشوند.
• اگر شما بطور روزانه مسواک و نخ دندان استفاده نمی کنید، ذرات غذایی باقیمانده در دهان باعث تجمع باکتریها شده و موجب بوی بد دهان می شود. غذایی که بین دندانها، روی زبان یا اطراف لثه جمع می شود، فاسد شده و بوی بدی از خود به جا می گذارد. دندانهای مصنوعی که بخوبی تمیز نشده باشند نیز به دلیل تجمع ذرات غذا و باکتریها ایجاد بوی نامطبوع می نمایند.
• دندان های مصنوعی خود را با دقت حمل کنید. مطمئن شوید که در زمان تمیز کردن دندان های مصنوعی این دندان ها خم نشده یا پلاستیک یا گیره های آن دچار آسیب نشوند.
• دهان خود را پس از خارج کردن دندان های مصنوعی بشویید. از خمیر دندان دارای موی نرم برای شستن دندان های طبیعی خود و نیز تمیز کردن زبان و سقف دهان استفاده کنید.
• دندان های مصنوعی خود را حداقل روزی یکبار مسواک بزنید: به آرامی دندان مصنوعی خود را با خیساندن آن در آب و مسواک زدن به همراه تمیز کننده های غیر ساینده برای پاک کردن مواد غذایی باقیمانده، پلاک و سایر مواد زائد موجود بر روی آن، تمیز کنید. اگر شما از چسب دندان مصنوعی استفاده می کنید، شیارهای دندان مصنوعی را در محل لثه ها تمیز کنید تا به این ترتیب هر گونه چسب باقیمانده از روی آن پاک شود. از مواد تمیز کننده دندان های مصنوعی در دهان خود استفاده نکنید.
• دندان مصنوعی را در طول مدت شب مرطوب نگهدارید: اکثر دندان های مصنوعی نیاز به مرطوب باقی ماندن به منظور حفظ ظاهر خود دارند. به این ترتیب دندان های مصنوعی خود را در آب قرار دهید یا از مایع مخصوص برای این کار در طول مدت شب استفاده کنید. وضعیت نگهداری دندان های مصنوعی خود را با دندان پزشک در میان گذارید. همچنین هنگام تمیز کردن و خیس کردن این دندان ها به دستورالعمل تولید کننده آنها توجه کنید.
• دندان مصنوعی را قبل از قرار دادن مجدد آنها در دهان شستشو دهید: این کار را بطور خاص زمانی انجام دهید که دندان های مصنوعی درون مایع مخصوص قرار داشته است. محلول های تمیز کننده دندان های مصنوعی ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضر باشد که در صورت بلعیده شدن باعث استفراغ، درد یا سوزش می شود.
• انجام ملاقات های منظم با دندان پزشک را برای انجام معاینات لازم زمان بندی کنید: دندانپزشک درباره تعداد دفعات لازم برای ملاقات با وی جهت انجام معاینات لازم و تمیز کردن حرفه ای دندان مصنوعی با شما صحبت می کند. در این ملاقات ها دندان پزشک می تواند از وضعیت قرارگیری صحیح دندان ها در دهان مطمئن شده و از ناراحتی ها و حرکت های احتمالی آنها در دهان جلوگیری نماید. علاوه بر این دندان پزشک می تواند وضعیت داخل دهان شما را برای اطمینان از سالم بودن آن بررسی کند.
• در صورت لقی دندان مصنوعی در دهان با دندان پزشک ملاقات کنید: در صورت لق شدن دندان های مصنوعی بلافاصله با دندان پزشک خود ملاقات کنید. لقی دندان های مصنوعی می تواند باعث ایجاد سوزش، زخم لثه و عفونت در دهان شود.

هنگام استفاده از دندان های مصنوعی لازم است از موارد زیر اجتناب کنید:

• مواد تمیز کننده ساینده: استفاده از برس های دارای موهای سفت، تمیز کننده های قوی و خمیردندان های تند را محدود کنید، زیرا این موارد بسیار ساینده هستند و می توانند به دندان های مصنوعی شما آسیب وارد کند.
• خمیر دندان های سفید کننده: خمیردندان های سفید کننده بطور خاص ساینده هستند و نباید از آنها برای شستن دندان های مصنوعی استفاده کرد.
• محصولات حاوی بلیچ: از محصولات حاوی بلیچ برای سفید شدن دندان مصنوعی استفاده نکنید، زیرا این محصولات می توانند دندان های مصنوعی شما را ضعیف کرده و رنگ آنها را تغییر دهند. علاوه بر این دندان های مصنوعی دارای گیره های فلزی را در محلول های حاوی کلرین نخوابانید، زیرا انجام این کار می تواند باعث تغییر رنگ دندان و خوردگی فلز بکار رفته در دندان مصنوعی شود.
• آب گرم: از آب گرم یا آب جوش بر روی دندان مصنوعی متحرک و ثابت استفاده نکنید زیرا این کار می تواند باعث خم شدن دندان های مصنوعی و تغییر شکل آن شود.

فواید

دندان مصنوعی کامل می تواند به سادگی بر روی لثه های شما قرار گیرد و به این ترتیب جایگزین تمام دندان های شما در دهان شود. این دندان های مصنوعی به شما امکان خوردن آسان و صحبت کردن راحت را می دهد و در نهایت می تواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد.

دندان مصنوعی جزئی جایگزین دندان های از بین رفته می شود و گاهی اوقات امکان حفاظت از دندان های باقیمانده شما را ایجاد می کند. اگر بین دندان های شما فاصله وجود دارد، همواره امکان حرکت دندان ها و گرفتن بخشی از این فضا وجود دارد و در نهایت دندان های شما دچار انحراف خواهد شد. این موضوع می تواند بر نحوه کارکرد دندان ها زمان گاز گرفتن تاثیر گذاشته و به سایر دندان های شما آسیب وارد کند.

ایمپلنت دندان کاشت دندان طبیعی است که طی یک عمل جراحی داخل فک ثابت می‌شود تا بتواند دندان جایگزین یا پل را در جای خود نگه دارد. مزیت استفاده از ایمپلنت، علاوه بر دائمی و محکم بودن آن این است که برای گذاشتن ایمپلنت لازم نیست حتماً دندانی در کنار آن وجود داشته باشد تا تکیه‌گاهش باشد و آن را نگه دارد. ایمپلنت یا کاشت دندان  با توجه به ظاهر طبیعی و ایجاد حسی مانند در دهان داشتن دندان واقعی راه‌حلی مناسب برای از دست دادن دندان است.

چسب دندان

چسب دندان مصنوعی یک خمیر یا مایع مخصوص است که می تواند دندان های مصنوعی را بر روی بافت نگهدارنده آن بچسباند و به این ترتیب دیگر نیازی به اتکا به قدرت مکش یا گیره های دندان مصنوعی نیست. یک مقدار کم از چسب دندان مصنوعی می تواند حتی برای تمیز کردن سطح دندان جهت بهبود ثبات و قابلیت حفظ آن در محل مورد استفاده قرار گیرد. به هر حال نباید از این ماده برای جبران عدم قرارگیری مناسب دندان در محل یا به عنوان جایگزین برای ملاقات منظم با دندان پزشک برای انجام معاینات لازم استفاده کرد.

کاشت دندان غالباً بهترین روش برای جایگزینی دندان از دست رفته به شمار می‌آید. ایمپلنت دندان در استخوان فک به گونه‌ای قرار داده می‌شود تا با استخوان طبیعی جوش بخورد و پایه‌ای محکم و قوی را برای دندان جایگزین به دست دهد. ایمپلنت را می‌توان جایگزین یک دندان کرد یا از آن به عنوان پایه بریج (پل) یا دندان مصنوعی شامل چند دندان استفاده نمود.
در بیماران با مشکل فاصله دندانی زیاد یا دندان‌های از دست رفته، گاهی باید کاشت دندان پس از ارتودنسی  انجام گیرد و گاهی درمان ارتودنسی انجام شود تا فضای کافی برای جایگذاری ایمپلنت ایجاد شود، به ویژه اگر دندان‌های کناری به سمت جای خالی دندان از دست رفته حرکت کرده باشند. نامرتب بودن شدید دندان‌ها باید ابتدا اصلاح شود تا بتوان ایمپلنت را در محل مناسب وارد کرد.

هزینه و قیمت

معمولا هزینه پروتز دندان مصنوعی متحرک و ثابت بطور گسترده بستگی به مواد اولیه استفاده شده در آن دارد. به هر حال بیمار ممکن است نیاز به صرف هزینه نسبتا بالایی برای یک مجموعه دندان داشته باشد. با موسسه بیمه خود تماس بگیرد و جویا شوید که آیا مبلغی از هزینه دندان مصنوعی توسط آنها پرداخت می شود یا خیر. به این ترتیب لازم است قبل از سفارش دندان های مصنوعی از هزینه دندان مصنوعی و مبلغ دقیق پوشش قیمت ساخت این دندان توسط موسسات بیمه مطمئن شد.

از جمله فواید دندان مصنوعی ثابت و متحرک جایگزینی دندان های طبیعی به منظور بهبود ظاهر فرد و راحتی در غذا خوردن می باشد. انواع دندان های مصنوعی وجود دارد که دندانپزشک با توجه به شرایط شما و مقدار هزینه ای که میخواهید پرداخت کنید مناسبترین و بهترین دندان مصنوعی را برای شما تجویز می کند. مراحل ساخت دندان های مصنوعی در مقاله شرح داده شده است. باید توجه داشته باشید به منظور مراقبت و نگهداری از دندان ها باید موارد ذکر شده را رعایت نمایید.