فلوراید یک ماده طبیعی است که برای سالیان متوالی جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. پوسیدگی دندان از زمانی آغاز میشود که باکتری و قند در دهان باقی مانده و باعث ایجاد اسیدی می‌شوند که مینای محافظ دندان را از بین می‌برد. این اسید باعث میشود تا مواد معدنی از روی مینای دندان برداشته شود که به این فرایند دمینرالیزاسیون گفته میشود و می‌تواند باعث ایجاد حفره‌هایی در دندانها شود. فلوراید می‌تواند به تقویت دندانها در قسمت‌هایی که مینای آن ضعیف شده است کمک کند. به این فرایند رمینرالیزاسیون گفته میشود. فلوراید همچنین تولید اسید را متوقف کرده و باعث توقف فرایند پوسیدگی دندان میشود.
دندانپزشکان ما در کلینیک دندانپزشکی سروش خطرات احتمالی که باعث آسیب‌دیدگی دندان کودکان میشود را می‌شناسند. آنان دندان‌های کودک و عوامل دیگر نظیر رژیم غذایی، کنترل پلاک دندانی (به چه میزان باکتری‌های تولید کننده اسید از بین برده میشود) را مورد بررسی قرار می‌دهند و سطوح پوسیده دندان را که مسواک نمی‌تواند به راحتی آن قسمت‌ها را تمیز کندترمیم کرده و سپس اقدام به انجام روش فلوراید تراپی برای جلوگیری از پوسیدگی دندانها می‌کنند.
مزایای استفاده تخصصی از فلوراید درمانی چیست؟
دندانپزشک می‌تواند با استفاده از فلوراید مستقیماً سطح دندانها را با حداکثر بازده تمیز کند. این کاربرد سطحی یا آنچه که به نام “فلوراید موضعی” شناخته میشود به روش‌های مختلف انجام میشود: ژل، خمیر و وارنیش فلوراید . غلظت این فلوراید درمانی موضعی بسیار بیشتر از خمیر دندان است و عموماً مدت زمان بیشتری مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ حداکثر 4 دقیقه در هر جلسه. برخی از وارنیش های فلوراید برای لایه برداری بیشتر از سطح دندان برای یک ماه یا بیشتر روی دندان قرار باقی می‌مانند.
چه افرادی بیشتر از سایرین از مزایای درمان با فلوراید بهره مند می‌شوند؟
- کودکانی که هنوز دندان‌های دائمی آنها در نیامده است. استفاده زود هنگام از فلوراید در دوران رشد دندان‌های دائمی حتی قبل از اینکه در دهان پیدا شوند، باعث تقویت بیشتر دندانها و افزایش مقاومت مادام العمرآنها در برابر پوسیدگی میشود.
- افرادی که دهان آنها خشک است. بزاق به خنثی شدن اسید و حفاظت از دندانها کمک می‌کند؛ بنابراین افرادی که به بیماری‌هایی که باعث خشکی دهان میشود مبتلا هستند (نظیر دیابت، سندرم شوگرن و بیماری‌هایی که به پرتو درمانی نیاز دارند) یا افرادی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنند (مانند داروهای ضد آلرژی، ضد افسردگی و داروهای فشار خون) می‌توانند از مزایای درمان به کمک فلوراید بهره مند شوند.
- افرادی که سابقه پوسیدگی دندان داشته‌اند. این افراد شاید بیشتر در احتمال پوسیدگی دندان هستند.
- افرادی که بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت نمی‌کنند. برخی امراض و بیماری‌ها باعث میشود که افراد توان خود را در مسواک‌زدن یا نخ دندان کشیدن منظم از دست بدهند که این موضوع باعث تجمع پلاک و جرم دندان شده و نهایتاً منجر به پوسیدگی دندان خواهد شد.
- افرادی که از بریس استفاده می‌کنند. بریس می‌توانند باعث سخت‌تر شدن مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برای فرد شود.
- افرادی که زیاد خرده خواری می‌کنند یا رژیم غذایی پر قندی دارند. با افزایش پلاک دندان و باکتری‌ها در دهان احتمال از بین رفتن مینای دندانها به شدت بالا می‌رود.
- افرادی که از آب‌های غنی شده با مواد معدنی استفاده نمی‌کنند. افرادی که به اندازه کافی از فلوراید استفاده نمی‌کنند
آیا مصرف فلوراید برای همه کودکان لازم است؟
اگر احتمال پوسیدگی دندان‌های شما کم است، برای مثال اگر کودک شما در منطقه‌ای بزرگ شده که دسترسی به آب‌های حاوی فلوراید امکان‌پذیر بوده است، از غذاهای کم شکر یا بدون شکر تغذیه می‌کند، روزانه دو مرتبه مسواک همراه با خمیردندان می زند و یک بار در روز هم از نخ دندان و دهانشویه فلوراید استفاده می‌کند که همگی کارهای درستی برای کاهش احتمال پوسیدگی دندان هستند آنگاه مصرف فلوراید موضعی چندان مؤثر نیست اما می‌تواند مفید باشد. در مقابل اگر فرزند شما در گروهی است که احتمال پوسیدگی دندان در آنها زیاد است، در نواحی که فلوراید کمی یافت میشود رشد کرده است، دندان‌های کرم خورده دارد، از غذاهای پرشکر استفاده می‌کند، از مسواک، خمیر دندان و نخ دندان استفاده نمی‌کند و عوامل منفی دیگری هم دارد، آنگاه درمان به کمک فلوراید به شرط تغییر این رفتارها نه تنها باعث کاهش احتمال پوسیدگی دندان‌های او در آینده میشود بلکه دندان‌های پوسیده او نیز بهبود خواهد یافت (آنچه ما دمینرالیزاسیون می‌نامیم به زودی سطح ساختار مینای کریستال‌های دندان را از بین می‌برد)
درمان تخصصی با فلوراید چگونه است؟
زمانی‌که قرار است درمان با فلوراید انجام شود، معمولاً با تمیز کردن و معاینه انجام میشود. دندانها با ژل، خمیر یا مایع دندان آغشته می‌شوند و یا ممکن است با کاورهایی که از ترکیبات فلوراید پر شده است پوشانده شود. در بسیاری از مطب‌ها حتی می‌توانید طعم‌های مختلف از انگور تا نعنا و آدامس انتخاب کنید. وقتی که روی دندانها پوشانده شد دندانپزشک از محلولی برای یک یا چند دقیقه استفاده می‌کند. قبل از شستشو از شما خواسته میشود که هر چه در دهان دارید را بدون استفاده از آب اضافه بیرون بیاندازید یا تف کنید. پس از انجام این اقدامات درمانی، شما باید حداقل تا 30 دقیقه از خورد و آشامیدن هر چیزی خودداری کنید حتی از نوشیدن آب. پس از اتمام، مواد استعمال شده را روی دندان‌های خود برای ساعت‌ها احساس خواهید کرد. متناسب با ماده مورد استعمال، ممکن است شما روی دندان‌های خوداحساس لزجی، چسبندگی یا کثیفی داشته باشید اما آن مقدار از مواد که روی دندان باقی می‌ماند خوب بوده و علامت این است که فلوراید به اندازه کافی روی دندان مانده تا بتواند کار خود را انجام داده و یک سد محافظتی روی دندانها ایجاد کند.
غالباً فلورایدتراپی را به عنوان هزینه تمیز کردن دندانها در نظر می‌گیرند و حتی اگر این کار باعث تحمیل هزینه‌های بیشتری هم شود باز ارزش انجام دادنش را دارد. وارنیش فلوراید تراپی نه فقط برای حفاظت از دندانها بلکه برای سلامت لثه‌ها هم مفید است. باکتری و پلاک کمتر روی دندان یعنی تجمع جرم کمتر و بنابراین لثه‌ها دندانها را محکم‌تر دربر خواهند گرفت.
آیا استفاده از فلوراید مطمئن است؟
فلوراید برای سال‌های متمادی مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان ماده‌ای مطمئن و مؤثر توسط اکثر سازمان‌های بهداشتی و ایمنی مورد تأیید قرار گرفته است. استفاده از مقادیر زیاد فلوراید در طولانی مدت می‌تواند باعث آسیب به استخوان‌ها و دندانها شود و خیلی به ندرت باعث ایجاد مشکلات جدی‌تر میشود. فلورایدی که در فلوراید تراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد مطمئن و مؤثر است.
برای فلورایدتراپی فقط یک جلسه درمانی مورد نیاز است. در کلینیک ما از وارنیش فلوراید که خوشایندترین و موثرترین روش فلوراید تراپی است استفاده میشود.
درباره خمیر دندان‌های حاوی فلوراید
خمیر دندان‌های حاوی فلوراید که روزانه مورد استفاده می‌گیرد برای حفاظت از مینای دندانها مؤثر است اما غلظت فلوراید در این خمیر دندانها نسبتاً پایین و حدود 850 تا 1500 پی پی‌ام است (معادل 0.24% فلوراید سدیم و 0.75% مونوفلورو سولفات سدیم، 0.474% فلوراید دارای ترکیبات قلع معمولاً در خمیر دندانها مورداستفاده قرار می‌گیرد). این میزان غلظت مطابق با استاندارد FDA است. خمیر دندان‌های حاوی فلوراید به خصوص فلورایدهای دارای ترکیب قلع می‌توانند بر باکتری‌ها در پلاک هم اثر داشته باشند.