کشیدن دندان و جراحی دندان عقل نهفته

جراحی دندان عقل نهفتهدندان عقل نام دیگر هر یک از دندان های آسیاب چهارم است که به صورت دائمی در دهان رشد می کند. این دندان ها آخرین یا انتهایی ترین دندانی است که در دهان ظاهر می شود. هر چند اکثر افراد دندان عقل دارند، همواره این امکان وجود دارد که تمام یا بخشی از آنها هیچگاه رشد نکند. علاوه بر این همواره این امکان وجود دارد که یک فرد بیش از چهار دندان عقل داشته باشد. در بسیاری از افراد، دندان های عقل به دلیل عدم وجود فضای کافی برای رشد دیده نمی شوند و به این ترتیب دندان عقل نهفته بطور عادی از لثه ها خارج نمی شود و زیر بافت لثه قرار می گیرد.

علت

اگر دندان عقل شما فقط تا حدودی رشد کرده و در آمده است، غذا و باکتری ها می توانند زیر لبه لثه اطراف دندان در دهان گیر بیفتند. این مشکل همچنین در صورتی می تواند اتفاق افتد که دندان های عقل شما به نحو مناسب رشد کرده باشد، اما با این وجود امکان تمیز کردن آنها به خاطر قرارگیری این دندان ها در انتهای دهان وجود نداشته باشد. اگر مواد غذایی و باکتری ها در اطراف دندان های عقل گیر بیفتند، این موضوع می تواند منجر به تشکیل پلاک شود. پلاک یک لایه چسبنده تشکیل شده روی انواع دندان است که در زمان ترکیب اسید حاصل از فعالیت باکتری ها در دهان با بزاق دهان و مواد غذایی ریز باقیمانده پس از مسواک زدن، تشکیل می شود.
اگر پلاک ایجاد شده از روی دندان پاک و تمیز نشود، می تواند باعث ایجاد زشتی طرح لبخند و  تعدادی از مشکلات دندان به شرح زیر شود که این مشکلات ممکن است منجر به کشیدن دندان عقل شود:
• پوسیدگی دندان (کرم خوردگی): زمانی ایجاد می شود که پلاک شروع به شکستن سطح دندان شما کند. هنگامی که پوسیدگی دندان پیشرفت کند، می تواند در سطح دندان سوراخ (پوسیدگی ها) ایجاد کند و به این ترتیب دندان شما را دچار آسیب نماید.
• بیماری لثه (ژنژیویت یا بیماری پریودنتال نیز نامیده می شود): زمانی اتفاق می افتد که اسید آزاد شده از پلاک باعث ایجاد عفونت لثه شود و به این ترتیب لثه ها را قرمز، متورم کرده و دردناک نماید. بیماری لثه همچنین می تواند دندان های کناری و استخوان اطراف دندان عقل را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.
• پری کورونیت: زمانی ایجاد می شود که پلاک باعث ایجاد عفونت در بافت نرم اطراف دندان شود.
• سلولیت (عفونت بافت): یک عفونت باکتریایی در گونه، زبان یا گلو است که یکی از علت های آن می تواند دندان عقل نیمه نهفته باشد.
• استئومیلیت: یک نوع خاص از عفونت است که داخل استخوان فک ایجاد می شود.
• آبسه: هنگامی که چرک در دندان عقل یا بافت اطراف آن در نتیجه یک عفونت باکتریایی ایجاد شود، آبسه تشکیل می شود.
• کسیت ها و تومورهای خوش خیم: در موارد نادر، دندان عقلی که از لثه خارج نشود باعث ایجاد کیست می شود (یک کیسه متورم که با مایع پر شده است).
گاهی اوقات کیست دهان در کودکان نیز بوجود می‌آید اما بسیاری از این مشکلات را می توان با استفاده از آنتی بیوتیک ها و دهان شویه های ضد عفونی کننده درمان کرد و به همین خاطر فقط زمانی کشیدن دندان کودک و در بزرگسالان کشیدن دندان عقل به بیمار پیشنهاد می شود که سایر روش ها نتیجه رضایت بخش به همراه نداشته باشند.

تشخیص

شما می توانید با معاینه دهان خود و پیدا کردن سه دندان آسیاب دائمی در هر یک از چهار طرف دهان از وجود دندان عقل آگاه شوید. به هر حال، اگر دندان تحت فشار قرار گرفته یا فضای مناسب برای رشد در اختیار نداشته باشد، بررسی وجود دندان عقل در دهان نیازمند تایید از طریق عکس برداری است. در این حالت معمولاً یک عکس رادیولوژی پاناروما از دندان ها تهیه می شود تا به این ترتیب بتوان زاویه و وضعیت رشد دندان در دهان را معاینه و بررسی کرد. اکثر دندان های عقل در اوایل دوره جوانی یعنی بین سنین 16 تا 23 سال در دهان رشد می کنند. گاهی اوقات، فرد ممکن است تاثیرات دندان عقل را قبل از امکان مشاهده آن در دهان خود احساس کند. رشد دندان های عقل معمولاً با ایجاد احساس فشار یا گرفتگی در انتهای فک همراه است و گاهی می تواند منجر به درد دندان عقل ، سردرد و سرگیجه نیز بشود. دندان پزشک عمومی اغلب می تواند به شما درباره شرایط رشد این دندان ها اطلاعات لازم و مورد نیاز را ارائه کند.

لزوم کشیدن دندان

فقط زمانی نیاز به کشیدن دندان عقل نهفته می باشد که به نحو صحیح رشد نکنند و باعث ایجاد مشکل برای فرد شوند. شما ممکن است به خاطر ایجاد درد در قسمت انتهای دهان خود متوجه وجود مشکل در ارتباط با دندان های عقل شوید. اگر این موضوع برای شما اتفاق افتاد، لازم است که برای بررسی مشکل با دندان پزشک ملاقات کنید. به هر حال، وجود برخی مشکلات حتی در صورتی که مشکل باعث ایجاد دندان درد نیز نشود نشان دهنده این حقیقت است که دندان های شما نیاز به کشیده شدن دارند. به همین خاطر اطمینان از روش مناسب برای درمان و لزوم کشیدن دندان عقل فقط از طریق معاینات دندان پزشکی امکان پذیر خواهد بود و می توان از روش های کشیدن دندان بدون درد بهره برد.
اگر دندان پزشک تشخیص دهد دندان های عقل شما نیاز به کشیدن دارند، معمولاً یک عکس رادیولوژی از وضعیت دهان شما تهیه می شود. این عکس به دندان پزشک کمک می کند درک روشن تری از وضعیت دندان های شما داشته باشد.

زمان مناسب

در پاسخ به این سوال که بهترین زمان کشیدن دندان عقل چه سنی است؟ باید گفت ریشه های دندان های عقل معمولاً در طول سنین نوجوانی تشکیل می شوند. معمولاً ساده ترین زمان برای کشیدن دندان عقل با کمترین عوارض زمانی است که دو سوم ریشه های این دندان ها تشکیل شده باشد. به هر حال بسیاری از افراد ترجیح می دهند که زودتر از این زمان به دندان پزشک مراجعه کرده و در طول دوره ای که ریشه های دندان هنوز بطور کامل تشکیل نشده است، دندان های عقل خود را بکشند. به هر حال لازم است که برای دندان عقل کشیدن با یک دندان پزشک حرفه ای مشورت شود تا به این ترتیب شانس کشیدن این دندان ها در زمان مناسب از بین نرود.
با بالا رفتن سن، ریشه های دندان به رشد خود ادامه می دهند. علاوه بر این ممکن است دندان ها در این دوره تغییر موقعیت دهند و در نتیجه مشکلات مربوط به کشیدن آنها و نیز خطرات احتمالی آن همچون وارد شدن آسیب به اعصاب با افزایش سن بیشتر می شود. علاوه بر این هنگامی که بیمار به دهه 30 یا دهه 40 عمر خود می رسد، دوره ریکاوری و بهبود وی ممکن است طولانی تر شود. در ادامه روش کشیدن دندان عقل شرح داده می شود.

نحوه و روش

کشیدن دندان عقل می تواند توسط یک دندان پزشک در مطب دندان پزشکی یا یک جراح متخصص در بیمارستان انجام شود. اگر دندان پزشک تشخیص دهد نیاز به کشیدن دندان های عقل وجود دارد، عکس برداری رادیولوژی از دهان می تواند به تعیین اینکه چه کسی باید این کار را انجام دهد، کمک فراوان کند. به هر حال قبل از اقدام لازم است هر گونه هزینه کشیدن دندان عقل و روش های پرداخت با دندان پزشک مطرح شده و مورد بررسی قرار گیرد.

بی حسی

قبل از دندان کشیدن لازم است برای بی حسی دندان و بافت اطراف آن به شما داروی بی حسی تزریق شود. اگر شما به خاطر این کار دچار تشویش و نگرانی هستید، ممکن است دندان پزشک یا جراح به شما داروی مناسب برای ریلکس شدن بدهد. انجام این کار معمولاً با تزریق داروی مورد نظر در بازو انجام می شود. با تقبل قیمت کشیدن دندان در هنگام کشیدن دندان های عقل به ندرت نیاز به بی هوشی عمومی وجود دارد. در موارد نادر هنگامی که نیاز به بی هوشی عمومی وجود داشته باشد، لازم است که کشیدن دندان در بیمارستان انجام شود، هر چند شما باید بتوانید در همان روز عمل جراحی دندان عقل از بیمارستان مرخص شده و به خانه خود باز گردید.

کشیدن دندان

اگر دندان از لثه خارج نشده باشد (دندان عقل نهفته)، یک برش کوچک (شکاف) در لثه ایجاد می شود تا به این ترتیب بتوان به دندان دسترسی بهتر داشت. در این زمان ممکن است نیاز به برداشتن تکه هایی از استخوان در صورت قرار گرفتن آن بر روی دندان وجود داشته باشد. در ادامه ممکن است دندان به تکه های کوچک تر تقسیم شود تا به این ترتیب بتوان آن را به سادگی از محل خارج کرد. در صورتی که دندان عقل از لثه خارج شده باشد، نیاز کمتری به ایجاد شکاف در لثه وجود خواهد داشت.
قبل از کشیدن دندان شما مقداری فشار در محل احساس خواهید کرد. این فشار به خاطر نیاز دندان پزشک یا جراح به باز کردن حفره دندان ایجاد می شود و برای این کار دندان قبل از کشیده شدن به سمت جلو و عقب حرکت داده خواهد شد. جراحی کشیدن دندان عقل به علت بی حس شدن ناحیه مورد نظر بدون درد است. به هر حال، اگر شما در طول درمان درد احساس کردید، با دندان پزشک یا جراح خود برای تزریق مقدار بیشتر از ماده بی حسی صحبت کنید. طول مدت مورد نیاز برای جراحی دندان عقل نهفته با توجه به شرایط بیمار متفاوت است. در این حالت عمل های جراحی ساده ممکن است به چند دقیقه زمان نیاز داشته باشد، اما عمل های پیچیده تر کشیدن دندان عقل به بیش از 20 دقیقه زمان نیاز خواهد داشت. برای کشیدن دندان عقل نهفته روش جراحی با لیزر نیز وجود دارد.

بعد از جراحی

بعد از جراحی کشیدن دندان اگر یک شکاف در محل دندان عقل برای کشیدن آن ایجاد شود، احتمالاً از بخیه قابل جذب برای بخیه زدن شکاف لثه استفاده شود. در این حالت دندان پزشک درباره طول مدت مورد نیاز برای جذب شدن بخیه ها در دهان صحبت خواهد کرد که این مدت معمولاً بین 7 تا 10 روز خواهد بود.
دندان پزشک ممکن است از گاز استریل بر روی محل کشیدن دندان استفاده کند و از شما بخواهد این گاز را برای مدت یک ساعت با دندان های خود فشار دهید. انجام این کار به تشکیل لخته خونی در حفره خالی دندان کمک می کند. لخته های خونی بخشی از فرآیند درمان هستند، بنابراین سعی نکنید این لخته ها را از محل آنها خارج کرده و پاک کنید زیرا باعث خونریزی لثه بعد از جراحی کشیدن دندان عقل می شود. در برخی موارد، ممکن است در صورت وجود عفونت و چرکی شدن دندان برای بیمار داروهای آنتی بیوتیک تجویز شود. برای 24 ساعت اول بعد از کشیدن دندان عقل شما باید از انجام فعالیت های زیر اجتناب کنید:
• دهان شویه با مایع
• کشیدن سیگار
• مصرف نوشیدنی ها و غذاهای گرم همچون چای و سوپ
• انجام فعالیت های فیزیکی شدید

توصیه ها

به منظور کاهش درد بعد از کشیدن دندان عقل نهفته و کمک به بهبود، شما می توانید نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
• از مسکن های درد همچون پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید (همواره دستورالعمل تولید کننده درباره مقدار دوز داروی مورد نیاز خود برای مصرف را مطالعه نمایید).
• از انجام فعالیت های شدید و تمرین های ورزشی برای چند روز خودداری کنید.
• از یک بالش اضافه برای کمک به نگه داشتن سر خود در زمان خواب استفاده نمایید.
• برای 24 ساعت، از دهان شویه، تف کردن، مصرف نوشیدنی های گرم یا هر چیز دیگری که بتواند باعث خارج شدن لخته خونی ایجاد شده در حفره خالی دندان شود، خودداری کنید تا به این ترتیب به فرآیند بهبود شما کمک شود.
• برای چند روز از غذاهای نرم یا آبکی استفاده کنید و با سایر دندان های خود غذا را بجوید.
• محل کشیده شدن دندان را به آرامی با دهان شویه حاوی مواد ضد عفونی کننده پس از گذشت 24 ساعت از کشیدن دندان شستشو داده و این کار را بطور منظم برای چند روز ادامه دهید.
چه غذاهایی را می توان در دوره ریکاوری مصرف کرد؟: اگر شما به خوردن بستنی علاقه مند هستید، خبر های خوبی برای شما داریم، شما می توانید به هر میزان دلخواه بستنی بخورید! یک رژیم غذایی مایع (شامل ماست، پودینگ، معجون) برای 24 ساعت اول به شما پیشنهاد می شود، اما نباید برای مصرف آنها از نی استفاده کنید، زیرا مکش می تواند باعث سست شدن لخته خون در محل جراحی دندان عقل نهفته شود. در ادامه از یک رژیم غذایی نرم برای چهار تا پنج روز بعد استفاده کنید که می تواند شامل پوره سیب زمینی، تخم مرغ و پاستا یا ماکارونی باشد. از مصرف هر غذایی که نیازمند جویدن زیاد است خودداری کنید و در نتیجه تنقلات مصرف نکنید! بعد از کشیدن دندان عقل سعی کنید از غذاهای سرد استفاده کنید تا به این ترتیب احساس راحتی و آرامش بیشتری داشته باشید. همچنین در هنگام جویدن غذا به میزان کافی دقت داشته باشید.
کار و رانندگی کردن: معمولاً به افراد بیمار توصیه می شود برای یک یا دو روز پس از کشیدن دندان عقل از محل کار خود مرخصی بگیرند. با وجود استفاده از داروی بی حسی شما می توانید بلافاصله رانندگی کنید، اما اگر برای شما از داروهای ضد تشویش و نگرانی استفاده شده است، باید حداقل 24 ساعت از رانندگی کردن خودداری نمایید. اگر کشیدن دندان عقل نهفته شما تحت بی هوشی عمومی انجام شده است، لازم است برای 48 ساعت از رانندگی کردن پس از عمل جراحی اجتناب کنید.
بازگشت به وضعیت عادی: پس از اینکه دندان های عقل شما کشیده شد و التهاب و کبودی آن از بین رفت، دهان و صورت شما باید به وضعیت عادی خود بازگردند. شما معمولاً پس از چند روز می توانید دندان های خود را به صورت عادی مسواک بزنید. مطمئن شوید که دوره مصرف آنتی بیوتیک خود را که توسط دندان پزشک تجویز شده است، کامل نمایید. در ادامه ممکن است یک ملاقات با دندان پزشک در طول یک هفته یا کمی پس از عمل جراحی دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته انجام شود. در این زمان، بخیه های باقیمانده در دهان در صورت وجود کشیده خواهند شد.

عوارض

مشابه همه انواع جراحی ها، این جراحی نیز می تواند خطرات و عوارضی را برای بیمار به همراه داشته باشد. عوارض کشیدن دندان عقل می تواند شامل ایجاد عفونت دندان یا بهبود همراه با تاخیر باشد که احتمال مشاهده هر دوی این عوارض در صورت سیگار کشیدن در طول دوره ریکاوری افزایش پیدا می کند.
یکی از عوارض احتمالی دیگر کشیدن دندان ایجاد «حفره خشک» است که احساس گرفتگی و درد در لثه یا فک ایجاد می کند و گاهی اوقات با بو و مزه بد دهان در نتیجه حفره خالی دندان همراه است. حفره خشک بیشتر زمانی ایجاد می شود که شما دستورالعمل های مراقبتی دندان پزشک خود را پس از کشیدن دندان عقل نهفته رعایت نکنید. علاوه بر این در این حالت اندکی خطر ایجاد آسیب برای اعصاب وجود دارد که می تواند باعث ایجاد درد یا احساس سوزش و بی حسی در زبان، لب پایین، فک پایین، چانه، دندان ها و لثه ها شود. این علایم معمولاً موقتی است، اما می تواند گاهی اوقات دائمی نیز باشد.
تعداد دندان های عقل چهار عدد در چهار سمت فک پایین و بالا می باشد. در صورتی که این دندان ها کج، نهفته یا نیمه نهفته باشند، نیاز به درمان هایی مانند کشیدن یا جراحی دندان عقل نهفته می باشد. دندان پزشک بعد از جراحی توصیه هایی جهت جلوگیری از خونریزی و التهاب به شما می کند. و در ادامه ممکن است یک هفته پس از جراحی نیاز به ملاقات با دندان پزشک داشته باشید. لزوم کشیدن دندان عقل را فقط دندان پزشک می تواند تشخیص دهد. بهتر از قبل از حاملگی اقدام به معاینه دندان های خود بکنید و در غیر اینصورت اگر در حاملگی با این مشکل مواجه شدید، حتما دندان پزشک و دکتر زنان و زایمان را در جریان وضعیت خود قرار دهید.