پوسیدگی، خرابی و لکه های سفید دندان: علت و درمان

لکه سفید روی دندان یا همان پوسیدگی در حقیقت نشان دهنده تخریب ساختار دندان است که می تواند هر دوی مینای دندان (لایه خارجی رویی دندان) و لایه داخلی عاج دندان را تحت تاثیر خود قرار دهد. درحقیقت علت پوسیدگی دندان این است که مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (شکر و نشاسته) مثل نان، حبوبات، شیر، انواع میوه ها، کیک، یا شیرینی بر روی دندان ها باقی می ماند. باکتری هایی که در دهان ما از این غذاها تغذیه می کنند، این مواد غذایی را به اسید تبدیل می کنند. با ترکیب باکتری ها، اسید، مواد غذایی باقیمانده، و بزاق دهان پلاک بر روی دندان تشکیل می شود که به دندان های فرد می چسبد. در ادامه اسید موجود در پلاک باعث از بین رفتن مینا و خرابی دندان می شود و سوراخ هایی را به نام پوسیدگی یا کرم خوردگی در دندان ها ایجاد می نماید، که در این حالت نیاز به درمان پوسیدگی دندان می باشد.

با بلیچینگ (سفید کردن دندان) میتوانید دندان های سفید و براق داشته باشید،در واقع دندان پزشک با یک اصلاح طرح لبخند جامع می‌تواند سلامت و ظاهر زیبای دندان‌ها را بازیابی کند. اما در حققیت بهداشت دهان و دندان و تغذیه در ارتودنسی از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالعات متعددی طی 5 سال گذشته ثابت کرده اند که سفید کردن دندان بی خطر و موثر است. انجمن دندانپزشکی آمریکا هم این روش را تایید نموده است و فقط در مورد خانمهای باردار و شیرده بعلت عوارض بلیچینگ دندان منع تجویز دارد. در ضمن در کسانی که دندانهای بسیار حساس دارند و یا در سنین پایین (قبل از بلوغ) هستند نیز از روش بلیچینگ برای سفید کردن دندانها استفاده نمی شود.نکته دیگر آنکه از روش بلیچینگ نمی توان برای سفید کردن روکش و یا پرکردگی های دندان استفاده کرد.

انواع مختلف پوسیدگی و کرم خوردگی دندان

 پوسیدگی ریشه

پوسیدگی های ریشه در روی سطح ریشه های دندان‌ها ایجاد می شوند. اکثر این پوسیدگی ها  در میان افراد مسن رخ می‌دهد، جمعیتی که بیشتر در معرض تحلیل لثه ها و بیماری‌های دیگر لثه قرار دارند. وقتی لثه ها تحلیل می‌روند، ریشه های دندان بیرون می ایند و در معرض آلودگی‌ها قرار می‌گیرند. این افراد نسبت به پوسیدگی دندان اسیب پذیرتر هستند زیرا دندان‌هایشان آن طور که باید دارای مینای دندانی محکم و محافظت کننده نیستند.

پوسیدگی‌هایی در شیارها و فرورفتگی‌های روی سطح دندان

پوسیدگی‌های شیارها و فرورفتگی‌های دندان، بر روی سطح بالایی (مخصوص جویدن) دندان‌ها به وجود می آیند. این پوسیدگی‌ها بیشتر در دندان‌های عقبی رخ میدهند و معمولا هنگامی ایجاد می شوند که مراقب سلامت دندان‌های خود نیستند و بهداشت دهان و دندان‌شان را به خوبی رعایت نمی‌کنند. این پوسیدگی ها بسیار شایع هستند زیرا ذرات غذا و پلاک‌های دندانی به راحتی می‌توانند در شیارهای روی سطح دندان باقی بمانند وسبب پوسیدگی شوند.

پوسیدگی های روی سطح صاف دندان

پوسیدگی های روی سطح صاف دندان روی سطح خارجی و صاف دندان‌ها رخ میدهد. در اکثر موارد، این پوسیدگی ها در سمت داخل دهان به وجود می‌آیند. مانند پوسیدگی‌های روی سطح بالای دندان، این نوع پوسیدگی ها نیز هنگامی رخ می‌دهند که فرد دندان‌هایش را به درستی و با طور منظم مسواک نزند. پوسیدگی روی سطح صاف و خارجی دندان، از نوع پوسیدگی های است که به کندی رشد می‌کنند و نیز شیوع کمتری دارند. درمان این نوع پوسیدگی ها برای دندانپزشکان راحتتر از انواع دیگر است.

علت

عوامل پوسیدگی دندان تشکیل یک لایه چسبنده اسیدی به نام پلاک بر روی دندان ها می‌باشد که باعث از بین رفتن سطح دندان ها می‌شود. دهان شما پر از باکتری است و با ترکیب این باکتری ها با ذرات ریز مواد غذایی و بزاق دهان امکان تشکیل پلاک بر روی دندان ها وجود دارد. در ادامه به بررسی علل مختلف پوسیدگی دندان می‌پردازیم:

عدم مراقبت و بهداشت صحیح دهان و دندان

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، نه تنها شامل مسواک نزدن دندان‌ها می‌شود، بلکه همچنین شامل عدم استفاده از نخ دندان، مسواک نکشیدن روی زبان و عدم استفاده از دهان‌شویه می‌باشد. باید دندان‌ها را دو بار در روز ، صبح و شب، مسواک بزنید، البته بهتر است بعد از هر وعده‌ی غذایی این کار انجام شود و حتماً باید مدت زمان مسواک زدنتان حداقل دو دقیقه طول بکشد. برای اینکه مطمئن شوید که مدت زمان مسواک زدنتان کاملاً به دو دقیقه رسیده است، می‌توانید زمان بگیرید یا از یک تایمر استفاده کنید. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، در نهایت منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. پوسیدگی دندان ناشی از بهداشت ناصحیح دندان‌ها، امری غیرقابل اجتناب است.

درزها و شیارهای عمیق روی دندان و مشکلات مینای دندان

افرادی که دچار مشکلاتی در مینای دندانشان هستند و کسانی که درز و شیارهای عمیقی در دندان‌هایشان دارند؛ بیشتر در معرض خطر بروز مشکلات پوسیدگی و کرم خوردگی دندان‌ها قرار دارند. زیرا شیارهای عمیق بر روی دندان‌ها به باکتریها و جرم دندان اجازه می‌دهند تا  راحت‌تر در دندان رشد و نمو کنند. معمولاً برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در بیمارانی که دارای درزها و شیارهای عمیقی در دندانشان هستند، از سیلانتهای دندانی استفاده می‌شود سیلانت دندان جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان، تنها برای دندان‌هایی استفاده می‌شود که هنوز  دچار آسیب و پوسیدگی نشده‌اند.

تغذیه‌ی نامناسب

پرهیز از غذاهایی که حاوی مقدار زیادی قند، کربوهیدرات و اسیدهای فراوانی هستند، بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی و کرم خوردگی دندان ناشی از تغذیه‌ی نامناسب می‌باشد. داشتن تغذیه‌ای سالم که شامل مصرف غذاهای سالم و پرهیز از نوشیدنی‌های اسیدی و قند دار می‌باشد، راه خوبی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان می‌باشد.

خوراکی‌های شیرین و حاوی قند

خوراکی‌های شیرین و حاوی قند، بهترین دوست برای باکتری‌های موجود در دهانتان هستند. باکتری‌های موجود در دهانتان، در واقع از خوراکی‌های شیرین تغذیه می‌کنند و سپس یک پوشش اسیدی و آسیب زننده را روی دندان‌هایشان تشکیل می‌دهند. همه‌ی این کارها ممکن است تنها در چند لحظه رخ دهند و می‌توانند تنها در یک وعده غذایی، برای چند بار تکرار شوند، پس به همین دلیل توصیه می‌شود که بعد از هر وعده‌ی غذایی دندان‌هایتان را مسواک بزنید تا این اسید را از دهان خود پاک کنید.

خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های اسیدی

وقتی مردم به خوراکی‌های اسیدی فکر می‌کنند، بیشتر کلمه نوشابه و نوشیدنی‌های گازدار به ذهنشان خطور می‌کند، در حالی که در واقع بسیاری از خوراکی‌های معمولی که روزانه مصرف می‌کنیم، حاوی اسید هستند. عجیب است بدانید که حتی غذاهایی مانند ماهی و نان نیز حاوی اسید می‌باشند. البته، نوشیدنی‌های کربنات داری مانند سودا (نوشابه و نوشیدنی‌های گازدار) و همچنین آب میوه‌ها همگی حاوی عوامل اسیدی هستند که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند. برخلاف باکتری‌ها که از غذاهای شیرین و قند دار تغذیه می‌کنند تا بتوانند پوششی اسیدی روی دندان تشکیل دهند، نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های اسیدی، با اسیدی که در خود دارند، سریعاً شروع به آسیب رساندن به مینای دندان می‌کنند.

خوراکی‌های شیرین و حاوی قند

آب دهان در واقع به ممانعت از رشد پلاک‌ها و جرم دندان‌ها کمک می‌کند و به همین دلیل، افرادی که دچار مشکلات خشکی دهان هستند، بیشتر در معرض مشکلات دندانی که منجر به پوسیدگی دندان می‌شوند، قرار دارند. خشکی دهان ممکن است به دلیل مصرف برخی داروهایی که برای درمان بیماری‌هایی تجویز می‌شوند، عوامل ژنتیکی و وراثتی یا به خاطر بیماری‌هایی مانند دیابت ایجاد شود. یک متخصص دندان‌پزشک دقیق و هوشیار، کمک‌های لازم را به بیمار خود می‌کند تا از پوسیدگی دندان با پیشرفت پوسیدگی دندان ناشی از مشکلات خشکی دهان جلوگیری کند.

دندان‌قروچه

بسیاری از افراد عادت دارند که دندان‌هایشان را روی هم فشار دهند یا به عبارتی دندان قروچه کنند و اصلاً حواسشان به این کار خود نیست. دندان قروچه معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که فرد در خواب باشد یا وقتی که تحت فشار روحی یا استرس قرار داشته باشد. از آنجاییکه دندان قروچه باعث می‌شود تا لایه‌ی خارجی مینای دندان ساییده و نازک می‌کند، این عادت منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. با استفاده از “محافظ‌های دهانی”، “نایت گارد” و یا با کاهش استرس و فشارهای روانی، می‌توان از دندان قروچه جلوگیری کرد

عوامل ژنتیکی و وراثت

بسیاری از  افراد در اغلب موارد، به خاطر عوامل ژنتیکی و وراثتی دچار پوسیدگی در دندان‌هایشان می‌شوند. همان‌گونه که رنگ چشم و موهایتان را از خانواده‌تان به ارث می‌برید، ممکن است به طور ارثی دارای درزها و شیارهای عمیقی بر روی دندان‌ها و مشکلات مینای دندان باشید که می‌توانند منجر به پوسیدگی دندان شوند.

سن

دلایل بسیار زیادی وجود دارد که احتمال بروز پوسیدگی‌های دندان را با افزایش سن توجیه می‌کنند، البته برخی از این عوامل عبارت‌اند از داروهای تجویز شده‌ای که منجر به خشکی دهان می‌شوند، همچنین تحلیل رفتن لثه‌ها با بالا رفتن سن، عدم بهداشت صحیحی دهان و دندان که فرد در اواخر عمر قادر به انجام مراقبت‌های کامل دهان و دندان خود نمی‌باشد

کمبود فلوراید

فلوراید، با مقاوم‌تر کردن دندان‌ها در برابر اسیدهای تولید شده توسط پلاک و جرم دندان، به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. اگر آب آشامیدنی محل زندگی شما حاوی فلوراید کافی نیست، میتوانید از خمیر دندان‌های فلوراید دار استفاده کنید. همچنین با دندان‌پزشک خود درباره‌ی راهه‌ای دیگری که می‌توانند به بالا بردن میزان فلوراید رد شما کمک کنند صحبت کنید.

سیگار کشیدن

مصرف دخانیات از جمله سیگار و تنباکوی بدون دود spit (smokeless) tobacco یا بودن در محلی که دود سیگار وجود دارد، می‌تواند برای سلامت دندان‌ها مضر باشد.

مشکلات تنفسی

بیماری‌ها و مشکلاتی مانند ورم غشاء مخاطی بینی یا التهاب آلرژیک بینی، که موجب می‌شود تا فرد از راه دهان نفس بکشد، ممکن است باعث پوسیدگی دندان شوند. وقتی از راه دهان نفس می‌کشید، بزاق دهانتان که از دندان‌هایتان محافظت می‌کند، خشک می‌شود.

دیابت

افراد مبتلا به دیابت ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند که به خوبی عمل نمی‌کند و در نتیجه خطر پوسیدگی دندان‌هایشان بیشتر خواهد بود.

عواملی که موجب افزایش خطر پوسیدگی دندان‌ها در  اطفال و کودکان می‌شود

• خوابیدن با یک شیشه آب میوه، شیر یا شیر خشک در دهان. باکتری‌های موجود در دهان از قند موجود در این نوشیدنی‌ها تغذیه کرده و در نتیجه باعث پوسیده شدن دندان‌ها (پوسیدگی دندان ناشی از شیشه شیر در کودکان) می‌شود.
• استفاده ظروف مشترک. نوزادان  در بدو تولد خود، هیچ گونه باکتری در دهان خود ندارند، اما این باکتری‌ها می‌توانند به راحتی از طریق وسایل و ظروف ، از پدر و مادر به دهان کودک منتقل شوند. گاهی اوقات، بوسیدن کودک نیز می‌تواند بزاق و باکتری‌های دهان را به کودک انتقال دهد. برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکتان، باید مطمئن شوید که کل اعضای خانواده‌تان از شیوه‌های صحیحی برای سلامت و بهداشت دهان و دندان پیروی می‌کنند.
• قرار گرفتن در برابر دود سیگار . با قرار گرفتن کودک در برابر دود سیگار، شانس بروز پوسیدگی‌ها دندان در او افزایش خواهد یافت.

علایم و نشانه ها

علایم پوسیدگی دندان ممکن است تا رسیدن به مراحل پیشرفته بروز نکنند. با گسترش یافتن مشکل، علائم زیر برای دندان پوسیده قابل مشاهده است:

• دندان درد
• حساسیت دندانی : در این حالت دندان های فرد حساس شده یا در زمان خوردن و نوشیدن غذاهای گرم، سرد یا شیرین درد داشته باشد و باید برای درمان حساسیت دندانی اقدام شود.
• ایجاد لکه های سیاه روی دندان همچنین ممکن است لکه قهوه‌ای روی دندان نیز ایجاد شود.
• بوی بد دهان
• ایجاد مزه بد در دهان

در صورتی که اقدام به درمان پوسیدگی و رفع بوی بد دهان دندان نشود و به حال خود رها شود، دندان پوسیده می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی تر برای فرد همچون پوسیدگی شدید (ایجاد سوراخ در دندان ها)، بیماری لثه یا آبسه دندان (کیسه ای از چرک که در انتهای ریشه های دندان یا بر روی لثه ها ایجاد می شود) شود. یکی از شایعترین علائم خرابی دندان بروز لکه های سفید روی دندان و گاهی نیز زردی دندان می باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. روش درمان ریشه دندان شامل خارج کردن ریشه یک دندان، تمیز کردن و شکل دادن به فضای کانال و در نهایت پر کردن آن به منظور جلوگیری از نفوذ باکتری به این ناحیه و بازگشت باکتری ها به سیستم اعصاب دندان است. هدف از انجام این کار فراهم کردن امکان باقی ماندن دندان در دهان بدون وجود اعصاب زنده در آن است و به این ترتیب می توان از دندان درد احتمالی در هنگام جویدن غذا جلوگیری کرد و به منظور اهداف زیبایی دندان و طرح لبخند را در محل خود در دهان حفظ نمود.

لکه های سفید دندان

لکه های سفید روی دندان یا فلوروسیس (فلوئوروسیس) سطح اولیه پوسیدگی دندان هستند. در واقع، اولین چیزی که مشاهده می شود همین لکه های سفید هستند. همانطور که از اسم این لکه ها بر می آید، ظاهری سفید و غیرشفاف دارد. این لکه تا حدودی رنگ روشن تری نسبت به مینای دندانی که آنها را احاطه کرده دارند. از آنجایی که این لکه‌های سفید روی دندان ناشی از فرآیند پوسیدگی دندان هستند، آنها را می توانید در جایی که انباشت پلاک وجود دارد پیدا کنید. شکل گیری لکه سفید روی دندان مخصوصا برای بیمارانی مشکل ساز می شود که سیم های ارتودنسی سنتی را بر روی دندان های خود قرار داده اند. قرار دادن سیم ارتودنسی بر روی دندان باعث می شود که فرد به سختی بتواند به خوبی دندان های خود را تمیز کند. همچنین برای از بین بردن لکه های سفید در انجام ارتودنسی در بارداری باید با مشورت پزشک صورت پذیرد.

در صورتی که پلاک دندان دور براکت ها (بخشی که مستقیما به دندان های فرد متصل شده است) انباشت شود، لکه های سفید روی دندان تشکیل می شوند. با وجود این که این تغییر رنگ ها سطح اولیه پوسیدگی دندان هستند، بخش زیادی از پیشگیری از پوسیدگی دندان به روش مناسب مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مرتبط است. در صورتی که سطح دندان در ناحیه ای که لکه سفید روی دندان تشکیل شده است یکپارچگی خود را از دست بدهد (زبر، حفره دار است یا حتی یک سوراخ دارد)، عموما ترمیم این ناحیه ضروری است. در صورتی که به ترمیم دندان نیاز باشد، نوعی ماده پر کننده (آمالگام، باندینگ دندان) معمولا مورد استفاده قرار می گیرد.

زمان مراجعه به پزشک

درد دندان یک هشدار نسبت به ایجاد یک مشکل است و هنگام مشاهده آن لازم است شما در اسرع وقت با دندان پزشک ملاقات کنید. اگر شما این مشکل را نادیده بگیرید، ممکن است وضعیت وخیم تر شود و در نهایت باعث از دست دادن دندان شود. حتی اگر شما هیچگونه مشکل قابل توجهی در ارتباط با دندان های خود ندارید، باز هم مهم است که ملاقات های منظمی با دندان پزشک خود برای معاینه دندان ها و تشخیص علائم اولیه ایجاد پوسیدگی دندان و درمان سیاهی دندان داشته باشید. در هر حال توجه داشته باشید که امکان درمان پوسیدگی دندان در مراحل اولیه تشکیل آن ساده و آسان است.

افرادی که سن آنها بیش از 18 سال است باید حداقل سالی دو بار و افراد زیر 18 سال حداقل سالی یک بار با دندان پزشک ملاقات کنند. دندان پزشک با بررسی سابقه مشکلات دندان یا تشخیص ریسک بالای ابتلا به پوسیدگی دندان به شما پیشنهاد می دهد که تعداد دفعات بیشتری با وی ملاقات کنید. در این حالت دندان پزشک معمولاً می تواند دندان پوسیده را با معاینه دندان ها تشخیص دهد، هر چند ممکن است از عکس برداری رادیولوژی برای معاینه پوسیدگی های دندان یا تشکیل آبسه استفاده شود.

درمان

درمان پوسیدگی دندان بطور گسترده بستگی به چگونگی گسترش مشکل و پیشرفت آن دارد. اگر پوسیدگی در مراحل اولیه تشکیل باشد، دندان پزشک از برس حاوی فلوراید بر روی ناحیه مورد نظر برای کمک به توقف ایجاد پوسیدگی های بعدی استفاده می کند.

اگر پوسیدگی باعث از بین رفتن مینای دندان (سطح خارجی سخت دندان) و ایجاد کرم خوردگی شود، دندان پزشک این پوسیدگی را برداشته و سوراخ های ایجاد شده در دندان را پر می کند (پر کردن دندان). اگر عصب وسط دندان در این رابطه آسیب دیده باشد، شما ممکن است نیاز به عصب کشی دندان و خارج کردن عصب و بازیابی دندان آسیب دیده با یک پر کردگی یا روکش داشته باشید. در شرایطی که دندان به قدری آسیب دیده باشد که امکان بازیابی آن وجود نداشته باشد، احتمالاً نیاز به کشیدن دندان وجود خواهد داشت.

فلوراید

فلوراید  ماده ای است که در روی کره ی زمین وجود دارد. این ماده به طور طبیعی در صخره ها، سنگ ها، خاک و آب یافت می شود ، البته فلوراید، مانند بسیاری از عناصر دیگر، خود به خود در این مواد وجود ندارد، بلکه در طی یک فرایند علمی تشکیل می شود. فلوراید در واقع یک یون شیمیایی از فلورین ، یکی از 20 عنصر رایج در پوسته ی زمین است. یک یون، یک اتم با بار مثبت یا منفی است که به عناصر کمک میکند تا با یکدیگر ترکیب شوند. وقتی فلورین، که بار منفی دارد، به یونی با بار مثبت مانند سدیم برخورد میکند، عوامل مقابله گر ی را در برابر خوردگی و فرسایش تشکیل می شوند. وقتی این ترکیبات فلورایدی در دهان وارد شوند، در واقع میتوانند دندانهایتان را قویتر کنند و از پوسیدگی دندناهای جلوگیری کنند. حتی میتوانند پوسیدگی دندان زود هنگام در کودکان را برطرف کنند. وقتی بزاق دهان میتواند فلوراید دریافت شده از منابعی مانند خمیر دندان یا آب را به خود جذب کند، دندانها نیز قادر خواهند بود تا فلوراید را در خود نگه دارند. هنگامی که در مینای دندانتان، فلوراید با کلسیم و فسفات موجود در دندان ترکیب می شود، دندانتان قویترین سیستم دفاعی را که میتواند در برابر پوسیدگی دندان داشته باشد، خواهد داشت: سیستمی بنام فلوراپاتیت این سیستم در برابر پوسیدگی بسیار قویتر و مقاومتر است و برای محافظت از دندانهای شما با پوسیدگی ها مبازره می کند.

پر کردن و روکش دندان

اگر پوسیدگی یک دندان بسیار گسترده باشد، احتمالاً نیاز به ترمیم آسیب وارد شده با پر کردن دندان یا روکش کردن دندان وجود دارد. پر کردگی دندان می تواند جایگزین مینای از بین رفته شود. امروزه انواع مختلف مواد اولیه برای پر کردن دندان استفاده می شود که شامل آمالگام (نقره ای رنگ)، کامپوزیت ونیر (به رنگ دندان) و … است. علاوه بر این برای پر کردن دندان پوسیده می توان از اینله و انله نیز استفاده کرد. این پر کردگی بطور خاص به اندازه و شکل پوسیدگی دندان در می آید و با استفاده از سیمان مخصوص دندان پزشکی در محل محکم می شود. اینله ها و انله ها معمولاً از طلا ساخته می شوند و دارای بالاترین دوام و ماندگاری در بین مواد اولیه ای هستند که برای پر کردن دندان استفاده می گردند. هزینه پر کردن دندان نیز به نوع مواد به کار برده شده و تعداد سطوحی بستگی دارد که باید در یک دندان پر شود. روکش دندان برای درمان پوسیدگی دندان هایی که به شدت دچار آسیب شده اند، مورد استفاده قرار می گیرد. در این حالت بخش پوسیده دندان برداشته می شود و روکش دندان بر روی بخش باقیمانده آن قرار می گیرد. روکش دندان از جنس فلز، پرسلاین، یا ترکیبی از این دو ساخته می شود.

عصب کشی دندان

عصب کشی دندان یا روت کانال تراپی دندان به ان ترسناکی که برخی  در مورد آن فکر میکنند نیست و میتوان دندان شما را حفظ کند. علیرغم شهرت این درمان (در هراس آور بودن آن)، این روش به دندانپزشک کمک میکند تا به جای کشیدن دندان، آن را در دهانتان حفظ کند. در طی این درمان، پالپ ملتهب یا عفونی در داخل دندان (متشکل از بافت زنده به همراه عروق خونی، عصب‌ها و بافت‌های پیوندی) خارج می شود. فضای خالی شده را کاملا تمیز می‌کنند و سپس پر میکنند و بعد روکشی را روی دندنا قرار میدهند (در صورت نیاز) تا کاملا شبیه به دندان سالم و نرمال باشد. دندانپزشکان میتوانند به جای کشیدن دندانها، آنها را نجات داده و در جای خود در دهان حفظ کنند. همه ی دندان‌ها با ارزش هستند و باید حفظ شوند، به جز دندان‌های عقل را که در صورت رشد آنها در موقعیت یا حالتی نادرست، به هیچ وجه برای جویدن قابل استفاده و مفید نمی باشند.

کشیدن دندان

در شرایط جدی پوسیدگی دندان، دندان ممکن است برای جلوگیری از پخش شدن عفونت کشیده شود. از دست دادن دندان های خاص در دهان می تواند بر ظاهر و عملکرد دندان های مجاور آنها تاثیر گذارد و به همین خاطر ممکن است نیاز به جایگزینی دندان با یک دندان مصنوعی جزئی، پل یا انواع ایمپلنت های دندانی (کاشت دندان) وجود داشته باشد. در واقع عمل ایمپلنت دندان به افرادی که دیگر چاره ای برای دندان خود ندارند توصیه می شود. معمولا قیمت کاشت دندان با توجه به شرایط هر فرد متفاوت است بنابراین برای اطلاع دقیق از هزینه کاشت دندان می‌توانید با پزشک مشورت نمایید .

درمان در کودکان

بسیاری از والدین از اهمیت دندان های کودکان (دندان های شیری) آگاه نیستند. این تلقی نادرست از این حقیقت ناشی می شود که دندان های کودک دائمی نیستند. بنابراین بسیاری از افراد تصور می کنند اهمیت دندان های شیری به میزان دندان های دائمی فرد نیست. این موضوع در حالی است که دندان های شیری دارای کارکردهای با اهمیت همچون کمک به جویدن عادی غذا توسط کودکان و صحبت کردن عادی و واضح است. علاوه بر این دندان های شیری دارای نقش با اهمیت برای ایجاد فضای لازم برای دندان های دائمی هستند و به رشد مناسب آنها در دهان کمک می کنند. به همین خاطر اگر دندان های شیری به نحو مناسب تحت درمان پوسیدگی دندان قرار نگیرد، این موضوع می تواند تاثیرات با اهمیت در سلامت دهان و دندان کودکان در بلند مدت داشته باشد. بنابراین در صورت بروز علایم پوسیدگی دندان در کودکان بهتر است به دندان پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری

• دندان های خود را حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. در حالت ایده آل بهتر است مسواک زدن پس از هر بار صرف غذا و قبل از خوابیدن انجام شود.
• فضای بین دندان های خود را روزانه با نخ دندان یا سایر ابزارهای تمیز کننده موجود در بازار از مواد غذایی باقیمانده پاک کنید تا منجر به تشکی پلاک و ایجاد پوسیدگی دندان نشوند.
• مواد غذایی مغذی و مناسب مصرف کنید و مصرف تنقلات را محدود نمایید. از مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات همچون شیرینی، چوب شور و چیپس که ممکن است ذرات آنها بر روی دندان باقی بماند، خودداری کنید. اگر غذاهایی مصرف می کنید که ماهیت چسبنده دارند، دندان های خود را پس از صرف این مواد غذایی مسواک بزنید تا احتمال وجود دندان پوسیده را کاهش دهید.
• با دندان پزشک خود درباره لزوم استفاده از مکمل های حاوی فلوراید که می توانند به تقویت دندان های شما کمک کنند، صحبت کنید.
• از دندان پزشک خود درباره استفاده از سیلانت دندان (یک پوشش پلاستیکی محافظ) بر روی سطح رویی دندان های عقب دهان (دندان های آسیاب) برای حفاظت از این دندان ها در برابر پوسیدگی دندان مشورت بگیرید.
• آب غنی شده با فلوراید بنوشید. از آب غنی شده با فلوراید برای حفاظت از دندان های بچه ها در برابر خرابی دندان کودکان استفاده کنید.
• بطور منظم با دندان پزشک خود برای تمیز کردن حرفه ای دندان ها و انجام معاینات لازم در ارتباط با دهان و تشخیص پوسیدگی دندان ملاقات کنید.

با فیشورسیلانت

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان و بزرگسالان می توان از سایت فیشور سیلانت های دندان که به عنوان یک مانع عمل می کنند، استفاده کرد. سیلانت ها مواد پلاستیکی ای هستند که در سطوح جونده دندان های پشتی ( دندان های آسیا و آسیای کوچک) در جایی که اغلب مواقع دچار خرابی دندان می شود، قرار داده می شوند. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به خارج ساختن ذرات غذا و پلاک از سطوح صاف دندان ها کمک می کند. اما موهای مسواک نمی توانند برای خارج ساختن غذا و پلاک به تمامی فرورفتگی ها و شیارها دسترسی پیدا کنند. فیشورسیلانت ها با شیار بندی دندان ها، از نواحی آسیب پذیر محافظت می کنند.

دندان پزشک به آسانی می تواند سیلانت را کار بگذارد. سیلانت ها در مینای دندان کار گذاشته می شوند و در آنجا مستقیما به دندان متصل شده و سفت می شود. رزین پلاستیکی به فرورفتگی ها و شیارهای سطوح جونده دندان های پشتی متصل می شوند. سیلانت به عنوان یک مانع عمل می کند و دندان را شیار بندی کرده و از مینای دندان در برابر پلاک و اسید محافظت می کنند. تا زمانی کهشیار پوشی با فیشورسیلانت سالم و دست نخورده باقی بماند، از پوسیدگی دندان پیشگیری می کند. سیلانت ها تحت فشار جویدن طبیعی مستحکم باقی می ماند و به مدت چندین سال ماندگاری دارند. در طول مراجعات منظم به دندان پزشک، دندان پزشک وضعیت سیلانت ها را بررسی می کند و در صورت نیاز آن ها را عوض می کند.

احتمال ایجاد پوسیدگی در دوران کودکی و نوجوانی زیاد است، بنابراین برای پیشگیری ازپوسیدگی دندان در کودکان و نوجوانان نیز استفاده از فیشور سیلانت مناسب است. با این حال، بزرگسالان نیز می توانند از فیشورسیلانت بهره ببرند.