ایمپلنت‌های دندان تجهیزات ضروری هستند که عملکرد دندان‌ها و همچنین زیبایی را به چهره بیمار بر‌می‌گردانند. معمولا جراحی ایمپلنت به درستی انجام میشود بطوریکه ایمپلنت برای مدت طولانی کارآیی دارد، اما گاهی اوقات عفونت‌ها بر روی دندان بیمار تاثیر گذاشته و باعث ایجاد مشکل میشوند.
بطورکلی عفونت ایمپلنت دندان مشابه بیماری لثه است، زیرا این عفونت بر روی لثه‌ها و بافت استخوانی اطراف ایمپلنت تاثیر می‌گذارد.
علل عفونت ایمپلنت دندان
عفونت یا سریعا پس از مرحله ایمپلنت رخ می‌دهد و یا اینکه چند ماه پس از انجام عمل جراحی اتفاق می‌افتد. اگر بیمار سابقه بیماری لثه داشته باشد، به راحتی تحت تاثیر پری ایمپلنتایتیس قرار میگیرد. علاوه بر بیماری لثه، سابقه عارضه‌های پزشکی مانند دیابت و پوکی استخوان بیمار را در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار می‌دهد. اگر بیمار ایمپلنتی دارد که با معیار‌های استاندارد ایمپلنت مطابقت ندارد، چنین ایمپلنتی مستعد ابتلا به عفونت است. نگران نباشید، از آنجایی که دندانپزشکان از تیتانیوم مرغوب استفاده می‌کنند خطر عفونت کاهش می‌یابد. همچنین اگر دندانپزشک نتواند ایمپلنت را با استخوان فک تراز کند، در اینصورت مشکل بوجود خواهد آمد. سایر علل شایع عفونت ایمپلنت عبارتند از:
بهداشت ضعیف دهان و دندان
مراقبت‌های مناسب بعد از ایمپلنت بسیار ضروری هستند. اگر بیمار هر روز از نخ دندان استفاده نکند و مسواک نزند، این کار باعث تشکیل و ماندگاری باکتری و قارچ در دهان میشود. سپس این باکتری و قارچ‌ها بتدریج به سمت بافت‌های نرم و سخت اطراف ایمپلنت می‌روند.
استعمال دخانیات
غلظت آنزیم آرژیناز در بزاق افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند بیشتر از سایر افراد است. این امر باعث کاهش تولید نیتریک اکساید شده و بزاق را اسیدی‌تر می‌کند و در نتیجه محیط کاملی را برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌سازد. بنابراین بیماران سیگاری بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های دهان قرار دارند.
سابقه بیماری پریودنتال
بیمارانی که سابقه پریودنتیست دارند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت هستند. بدون شک این عارضه را باید قبل از انجام ایمپلنت درمان کرد اما بیماری لثه بطور مداوم عود می‌کند. بیماران مبتلا به پریودنتیست تحلیل استخوانی بیشتری دارند و همچنین میزان عدم موفقیت ایمپلنت در میان این بیماران بیشتر است.
دلایل دیگر
بطور کلی، عفونت ایمپلنت تقریبا همیشه با عوامل خطر بیمار محور در ارتباط است. موارد زیر قابل توجه هستند هر چند که میزان عفونت ناشی از آنها بسیار کم است:
- حساسیت بیش از حد به تیتانیوم
- بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت
- استفاده بیش از حد از سیمان در زمان نصب تاج
- توزیع نابرابر نیروی گاز گرفتن
علائم و نشانه‌های عفونت ایمپلنت دندان
نشانه‌های ابتلا به عفونت ایمپلنت در افراد مختلف متفاوت است. در صورت تجربه کردن هر کدام از این علائم به متخصص ایمپلنت دندان مراجعه کنید. در این بخش هشدار‌ها و علائم خطری ذکر شده که در صورت مواجهه با این علائم می‌توان برای دریافت کمک به دندانپزشک مراجعه کرد:
- بوی بد دهان: اگر بوی بد دهان با مسواک زدن بر طرف نشود، احتمالا بیمار دچار عفونت است. علاوه بر این امکان دارد که بیمار از مزه فوق العاده بد دهان رنج ببرد در اینصورت لازم است که به دندانپزشک مراجعه کند.
- تب و درد: عفونت‌های باکتریایی اغلب با تب و درد در ناحیه آسیب دیده همراه است. در این مورد حساسیت دندان‌ها افزایش می‌یابد و ممکن است بیمار بدلیل مقاومت بدن در برابر باکتری دچار لرز شود.
- دشواری در جویدن: با ایمپلنت‌های دندان هر نوع ماده غذایی را به سادگی می‌توان جوید. بنابراین اگر بیمار دچار دشواری در غذا خوردن شود، نشاندهنده وجود مشکلی مانند عفونت است.
- لثه‌ای قرمز و متورم: دقت کنید که لثه‌های قرمز و متورم مورد مراقبت قرار گیرند زیرا آنها از علائم اصلی عفونت‌ها به حساب می‌آیند. پلاک و تجمع تارتار علل اصلی قرمزی لثه‌ها هستند. حتی اگر تورم لثه‌ها کم باشد اما علامت هشدار محسوب میشود و به مراقبت پزشکی نیاز دارد.
- خونریزی یا چرک: اگر دنتیشن بیمار خونریزی یا خروج ترشحات داشته باشد، ایمپلنت دندان او مبتلا به عفونت شده است. احتمال دارد که هنگام مسواک زدن متوجه مقداری خون شده باشید اگر این خونریزی هر روز ادامه داشته باشد، در معرض خطر خیلی زیاد عفونت باکتریایی قرار دارید.
- ایمپلنت شل یا لق: اگر ایمپلنتی شل یا لق باشد نشاندهنده عفونی شدن ایمپلنت است. نکته حائز اهمیت اینست که دکتر دلارام هانوکایی اینگونه ایمپلنت‌ها را معاینه کرده، سپس ایمپلنت دندان جدید را بطور یکپارچه و بدون وجود هیچگونه شکافی جایگزین می‌کند.
- واکنش آلرژیک: موادی که در ساخت ایمپلنت بکار برده میشوند از جنس تیتانیوم یا زیرکونیا هستند، ممکن است عفونت ایمپلنت بدلیل وجود این عناصر باشد و در نتیجه بیمار نسبت به این عناصر واکنش آلرژیک نشان دهد.
در صورت مشاهده علائم زیر بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید:
عفونت ایمپلنت تقریبا هیچگاه با درد همراه نیست، اما وجود درد نشاندهنده جدی بودن مشکل است. سایر علل نگرانی مشابه علائم عفونت لیفت سینوس و پیوند استخوان است. به یاد داشته باشید که عدم وجود درد همیشه به معنای فقدان بیماری نیست، به همین دلیل انجام معاینات مناسب و به موقع دندانپزشکی اهمیت حیاتی دارد.
علائم عفونت ایمپلنت دندان همچنین شامل عمیق شدن پاکت‌های پری ایمپلنت و از دست رفتن تدریجی استخوان در ناحیه مبتلا به عفونت است. اگرچه این علائم فقط توسط متخصصانی مانند دندانپزشک یا پریودنتیست قابل تشخیص هستند.
مراحل عفونت چیست؟
عفونت ایمپلنت دندان را می‌توان در ۲ مرحله شرح داد. اولین مرحله مربوط به موکوزیت پری ایمپلنت است که اگر درمان نشود تبدیل به عارضه‌ای شدید‌تر به نام پری ایمپلنتایتیس میشود.
هردو مرحله پیشرفتی مشابه عفونت لثه دارند، اما سریعتر از عفونت لثه ایجاد میشوند. زیرا اتصال ایمپلنت ماندگاری کمتری نسبت به دندان طبیعی دارد. گاهی اوقات علائم حتی یکسال پس از نصب ایمپلنت بروز پیدا می‌کنند.
تشخیص ایمپلنت دندان مبتلا به عفونت
یکی از اولین اقداماتی که دندانپزشک انجام می‌دهد، عکسبرداری اشعه ایکس برای ایمپلنت دندان مبتلا به عفونت است تا با رادیوگرافی وجود تحلیل استخوان را بررسی کند. دندانپزشک همچنین برای ارزیابی میزان عفونت و التهاب، اطراف ایمپلنت را به آرامی معاینه خواهد کرد. با بررسی دقیق ناحیه آسیب دیده دندانپزشک قادر به تشخیص زود هنگام عفونت میشود که این امر برای نجات و حفظ ایمپلنت اهمیت زیادی دارد.
مانند بیماری لثه، یکی از مشکلات عفونت ایمپلنت اینست که این عارضه هیچگونه دردی ایجاد نمی‌کند و در نتیجه بیماران اغلب متوجه عفونی شدن ایمپلنت نمی‌شوند. از آنجایی که روش‌های زیادی برای سبب شناسی پری ایمپلنتایتیس وجود دارند، دندانپزشک به بررسی منشاء التهاب می‌پردازد. پری ایمپلنتایتیس بدلیل مشکلات زیادی از قبیل چسبیدن سیمان باقیمانده روی ایمپلنت، نصب ایمپلنت‌ها در فواصل خیلی نزدیک به هم یا زاویه دار بودن ایمپلنت در استخوان فک، بهداشت ضعیف دهان و دندان، کیفیت پایین استخوان، بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، سیگار کشیدن، شکستگی ایمپلنت و بارگذاری بیش از حد ایمپلنت، رخ می‌دهد.
تحقیقات زیادی گزارش کرده‌اند که تا ۳۰ درصد از کل ایمپلنت‌های نصب شده تحت تاثیر ایمپلنتایتیس قرار دارند و معتقدند که باکتری‌های بی هوازی عامل اصلی این آسیب دیدگی هستند.
چگونه می‌توان عفونت ایمپلنت دندان را درمان کرد؟
عفونت‌های ایمپلنت هرگز به خودی خود از بین نمی‌روند. گاهی اوقات اقداماتی که بیمار در خانه انجام می‌دهد مانند بهداشت مناسب دهان ودندان، مشکل عفونت ایمپلنت را برطرف می‌کند. در مواقع دیگر بیمار نیاز به کمک تخصصی خواهد داشت. موارد زیر متداولترین درمان‌های عفونت ایمپلنت هستند و معمولا ترکیبی از این روش‌ها بکار برده میشود.
آنتی بیوتیک‌ها
دندانپزشک عارضه پریودنتال را در دندان‌های باقیمانده بررسی می‌کند و بر اساس نتایج بدست آمده از این بررسی، مشخص می‌کند که آیا آنتی بیوتیک‌ها بصورت موضعی تجویز شوند و یا بصورت سیستماتیک.
اگر پری ایمپلنتایتیس محدود به نواحی اطراف ایمپلنت که فاصله زیادی با ایمپلنت ندارند باشد و هیچگونه بیماری دیگری در دهان وجود نداشته باشد، آنتی بیوتیک موضعی تجویز میشود. این آنتی بیوتیک‌ها در طی چند روز در محل آسیب دیده انتشار می‌یابند.
اگر عفونت ناحیه وسیع‌تری از دهان را در بر بگیرد، استفاده سیستماتیک آنتی بیوتیک‌ها تجویز میشود. روند مشابهی برای بیمارانی که بطور همزمان از پریودنتیست رنج می‌برند بکار برده میشود. درمان با آنتی بیوتیک ممکن است طی چند هفته یا چند ماه تکرار شود.
تمیز کردن دندان به روش های مکانیکی
پاکت‌های کم عمق موکوزیت توسط دستگاه اولتراسونیک یا دستگاه تراش فیبر کربن تمیز میشوند. این روش پاکسازی ساب موکوزیت نام دارد. دندانپزشک با کمک امواج رادیویی با فرکانس بالا قادر به پاکسازی مواد آلوده اطراف ایمپلنت خواهد بود.
اگر عمق پاکت موکوزیت ۵ میلیمتر یا بیشتر باشد، دندانپزشک احتمالا روش‌های پولیش با رابر کاپ یا خمیر، نخ دندان مکانیکی و یا دستگاه‌های دقیق اسکیلینگ را برای تمیز کردن ایمپلنت توصیه می‌کند. در چنین مواردی ابزار شستشو مجبورند به عمق بیشتری نفوذ کنند و نکته مهم اینست که آنها نباید باعث زبر شدن سطح میله شوند.
پاکسازی مکانیکی اغلب به همراه تجویز موضعی آنتی بیوتیک و فقط در صوریتکه عمق پاکت بیشتر از ۴ میلیمتر باشد بکار برده میشود.
روش جراحی
بطور کلی عمل جراحی عفونت ایمپلنت زمانی انجام میشود که میله در محل نا‌مناسب وغیر زیبایی نصب شده باشد.
لثه‌ها برش داده شده و به عقب بر‌می‌گردند تا دسترسی بهتری به محل عفونت فراهم شود. پاکسازی مکانیکی انجام میشود که این پاکسازی اغلب به همراه ضد عفونی‌ها مورد استفاده قرار میگیرد. گاهی اوقات این روش را پاکسازی فلپ باز می‌نامند.
این گزینه عوارض احتمالی زیادی دارد. تماس با غشای متخلخل باعث ایجاد عفونت‌های بعدی مخصوصا در دوره بهبودی میشود. این روش تنها در صوررتیکه سایر روش‌های درمانی با شکست مواجه شوند، مورد استفاده قرار میگیرد.
برداشتن ایمپلنت
اگر موکوزیت پری ایمپلنت به پری ایمپلنتایتیس تبدیل شده باشد ومقدار قابل توجهی استخوان فک از بین رفته باشد، در اینصورت برداشتن ایمپلنت ضروری است. برداشتن ایمپلنت توسط ابزار جراحی بنام تریفاین انجام میشود.
در روش دیگری، دندانپزشک تصمیم میگیرد که مانع از بین رفتن استخوان نشود تا این روند تحلیل استخوان تا جایی پیش برود که دندانپزشک بتواند با استفاده از پنس ایمپلنت را خارج کند. این تصمیم زمانی اتخاذ میشود که استخوان محافظ کمتر از ۳ الی ۴ میلیمتر باشد.
برخی بیماران پس از انجام پیوند استخوان و چند ماه بعد از بهبودی شرایط لازم برای دریافت ایمپلنت مجدد را خواهند داشت.
سوالات متداول
آیا می‌توان ایمپلنت دندان مبتلا به عفونت را نگه داشت؟
بله، معمولا نگه داشتن ایمپلنت مبتلا به عفونت امکان‌پذیر است. اگر عفونت به سرعت تشخیص داده شده و درمان بلافاصله پس از مشاهده علائم آغاز شود در اینصورت می‌توان مانع از بین رفتن ایمپلنت شد. این روش، در صورتیکه هیچ استخوانی از بین نرفته باشد، بسیار ساده است. متداولترین روش درمان، پاکسازی مکانیکی است. احتمالا برای بیمار آنتی بیوتیک و همچنین عمل جراحی تجویز شود.
آیا چندین سال پس از جراحی ایمپلنت، احتمال ابتلا به عفونت ایمپلنت دندان وجود دارد؟
بله این احتمال وجود دارد. پری ایمپلنتایتیس منجر به شکست دیر هنگام ایمپلنت میشود. به این معنا که این عارضه پس از ترمیم و استقرار مجدد مانند نصب تاج و دندان مصنوعی حفظ شده، اتفاق می‌افتد. عفونت ها معمولا ناشی از سیگار کشیدن و بهداشت ضعیف دهان و دندان هستند و به ندرت بلافاصله پس از جراحی رخ می‌دهند.
اگر عفونت درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
عفونتی که درمان نشود برای سلامتی بیمار خطرناک است. در صورت عدم درمان، باکتری‌ها به دندان‌های دیگر انتشار یافته و منجر به از بین رفتن دندان بدلیل کرم خوردگی میشوند. علاوه بر این، استخوان بیمار ضعیف خواهد شد بطوریکه خوردن غذاهای سفت برای او دشوار و دردناک خواهد بود. در موارد دیگر دندانپزشک بعضی از دندان‌های بیمار را بیرون می‌کشد و ایمپلنت ضعیف را جایگزین آنها می‌کند.
عفونت ایمپلنت دندان بر روی تنفس بیمار تاثیر می‌گذارد، زیرا باکتری به سینوس‌‌ها انتقال می‌یابد و در نتیجه باعث عفونت سینوسی که بر روی دم و بازدم بیمار اثر می‌گذارد میشود. وقتی که دهان مبتلا به عفونت شود، این عفونت به دستگاه تنفسی آسیب می‌زند.
عفونت ایمپلنت دندان به داخل جریان خون انتقال می‌یابد و آن را آلوده می‌کند و در نهایت منجر به سپتیسمی میشود. این عارضه بدلیل رسیدن خون آلوده به مغز، عارضه‌ای کشنده است. این بیماری همچنین آسیب‌های شدیدی به قلب و اندام‌های حیاتی وارد می‌کند. بنابراین بیمار علائم هشداری که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته را نباید نادیده بگیرد.
چگونه می‌توان از ابتلا به عفونت ایمپلنت دندان پیشگیری کرد؟
بهترین روش برای پیشگیری از عفونت، ترک سیگار و انجام بسیار خوب بهداشت دهان ودندان است. به این معنا که بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید و حداقل روزی یکبار از نخ دندان استفاده کنید. همچنین مراجعه به دندانپزشک برای معاینه منظم فراموش نشود. اینکه ایمپلنت‌ها دچار کرم خوردگی نمی‌شوند باعث نمی‌شود که به مراقبت نیاز نداشته باشند.