تغییر رنگ مخاط دهان یا لثه از مشکلاتی است که باعث ایجاد ظاهری ناخوشایند در افراد شده و بیماران مبتلا به این مشکل همواره به دنبال راه حلی برای درمان آن می‌گردند. تغییر رنگ مخاط دهان یا لثه می‌تواند به علل گوناگونی روی دهد که ممکن است این علل طبیعی یا پاتولوژیک باشند. اغلب این تغییر رنگ‌ها طبیعی‌اند اما گاهی می‌توانند علامتی از یک بیماری جدی نیز باشند. تغییر رنگ‌های دندانی اغلب به وسیله پنج رنگدانه ایجاد می‌شوند. ملانین، ملانوئید، اکسی‌هموگلوبین، هموگلوبین احیا شده و کاروتن. گاهی آهن، بیلی‌روبین و برخی فلزات نیز می‌توانند تغییر رنگ ایجاد کنند.
علت تغییر رنگ لثه
تیره رنگ شدن لثه عامل‌های گوناگونی دارد. رایج‌ترین علت تغییر رنگ لثه انباشت ملانین (رنگدانه‌های تیره) در بافت لثه است که باعث می‌شود لثه‌ی سالم و صورتی به رنگ قهوه‌ای یا حتی سیاه دربیاید. در اشخاص دارای پوست تیره‌تر احتمال تغییر رنگ لثه به دلیل تجمع ملانین بیش از دیگران است. سیگار کشیدن و استعمال دخانیات نیز یکی از عامل‌های تغییر رنگ دهنده لثه یا تشدید کننده ظاهر ناخوشایند آن است که ایجاد لکه‌های تیره رنگ روی لثه را به دنبال دارد. بیماری‌های لثه و داروهای خاص نیز در تغییر رنگ لثه مؤثرند. این مشکل گاهی از ناحیه آمالگام ناشی می‌شود، یعنی اینکه لثه در مجاورت پرکردگی دندان با آمالگام در اثر حرکت ذرات نقره‌ای آمالگام به بافت لثه به رنگ آبی یا خاکستری درمی‌آید. اگر در صدد درمان زیبایی لثه هستید، مطمئن شوید که دندانپزشک یا متخصص لثه معالج شما تمام مشکلات تأثیرگذار بر سلامت لثه را تشخیص داده و درمان کرده است و به این ترتیب دیگر احتمال تغییر رنگ دادن لثه وجود ندارد. متخصصین لثه کلینیک دندانپزشکی محتشم دوره‌های ویژه‌ای را در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های لثه گذرانده‌اند.
درمان تغییر رنگ لثه‌ها
روش درمان بیماری لثه‌ها به علت تغییر رنگ لثه‌ها بستگی دارد. درصورتی‌که بافت لثه‌ی شما سالم باشد و به بیماری‌های لثه مبتلا نباشید، می‌توان از روش‌های لیزری برای درمان تغییر رنگ دندان استفاده کرد. بهترین مزیت درمان‌های لیزری این است که طی یک جلسه کوتاه مدت انجام می‌شوند.
همچنین داروهایی وجود دارد که می‌تواند برای تغییر رنگ لثه‌ها استفاده شود. ماندگاری همیشگی نتایج هیچ‌کدام از این روش‌ها تضمین شده نیست. برخی از افراد ممکن است در دراز مدت نتایج را ببینید و برخی دیگر نیز در حدود دو سال بعد نیاز به درمان مجدد پیدا می‌کنند.
درمان عفونت لثه (پریودنتیت)
درصورتی‌که تغییر رنگ دندان‌ها بر اثر التهاب و عفونت لثه باشد، انتخاب روش درمان کاملاً متفاوت است. عفونت لثه علاوه‌بر بافت اطراف دندان به استخوان‌ها نیز صدمه می‌زند. نقطه شروع بیماری‌های لثه و التهاب لثه ، تشکیل پلاک‌های دندانی است که در آن جرم دندان تجمع پیدا می‌کنند. جرم‌ها برای سلامت دندان بسار خطرناک هستند و باعث عفونت لثه و تغییر رنگ آن نیز می‌شوند. روش‌های درمان التهاب و عفونت لثه، جرم‌گیری حرفه‌ای دندان توسط دندانپزشک و تمیز کردن عمق ریشه‌ی دندان‌ها می‌باشد. در موارد وخیم‌تر ممکن است بیمار نیاز به جراحی لثه داشته باشد. خوشبختانه روش‌های درمان عفونت لثه در اکثر موارد موفقیت‌آمیز است و لثه‌ها بعد از مدتی به رنگ طبیعی خودشان که صورتی روشن است، بازمی‌گردند.
جراحی لثه
پرکاربرد‌ترین و ساده‌ترین روش برای تغییر دادن رنگ لثه، روش جراحی است. در این روش با انجام جراحی لایه خارجی لثه که باعث تیره بودن رنگ آن است، برداشته می‌شود. این روش بدون درد است و به‌صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در این روش لایه‌ی خارجی لثه به نام اپیتلیوم و مقداری از بافت زیرین آن برداشته می‌شود. بعد از مدتی با بازسازی لثه لایه‌ی جدیدی روی لثه شکل می‌گیرد که سالم است و رنگ طبیعی دارد و روی آن لکه‌های تیره‌رنگ قبلی وجود ندارند. نتایج جراحی لثه دو تا سه روز بعد از جراحی مشخص می‌شوند. حدود 20 تا 30 درصد از تیرگی لثه طی 5 تا 6 ماه بعد از جراحی باز می‌گردد اما بعد از این مدت رنگ لثه‌ها ثابت خواهد بود.
درمان لیزری تغییر رنگ لثه
پیشرفته‌ترین روش برای درمان تغییر رنگ لثه استفاده از لیزر برای از بین بردن تیرگی لثه است. هرچند بسیاری از دندان‌پزشکان برای رفع تیرگی لثه از روش جراحی استفاده می‌کنند اما روش مدرن دندانپزشکی در درمان تغییر رنگ لثه استفاده از لیزر Waterlase MD است که روشی کاملاً غیرتهاجمی است. در این روش، از تزریق بی‌حسی یا برش لثه استفاده نمی‌شود و بنابراین استرس بیمار بسیار کمتر است و تیرگی لثه‌ها به روشی کاملاً بدون درد و ایمن برطرف می‌شود. این لیزر علاوه بر درمان تغییر رنگ لثه‌ها، کاربردهای بسیار دیگری نیز در درمان‌های دندانپزشکی دارد.
پیشگیری
لثه‌های تیره و ناسالم ظاهر ناخوشایندی دارند و در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به بیماری‌های جدی شوند. تمام چیزی که برای درمان آن نیاز است رعایت دستورالعمل‌ها و عزم جدی برای داشتن شیوه زندگی سالم می‌باشد.
- دندان‌های خود را بطور منظم مسواک بزنید: با اینکه توصیه می‌شود که دندان‌ها را پس از هر وعده غذایی مسواک بزنید، اما افراد با لثه‌های حساس نیاز به مراقبت دندانی متفاوتی دارند. مسواک زدن را با استفاده از دهان شویه بدون الکل تقویت کنید.
- نخ دندان کشیدن را تبدیل به یک عادت کنید: نخ دندان به از بین بردن ذرات غذایی گرفتار در نواحی که دستیابی به آنها دشوار است و اغلب با مسواک زدن خارج نمی‌شوند، کمک می‌کند.
- مسواک زدن و تمیز کردن زبان: زبان محل پرورش باکتری‌ها و اسیدهایی است که می‌توانند به روی لثه‌ها انتقال پیدا کنند و موجب تیره شدن آنها شوند.
- اصلاح شیوه زندگی: علاوه بر رعایت منظم بهداشت دهان و دندان، استعمال تمام انواع دخانیات و مصرف الکل را ترک کنید. رژیم غذایی سرشار از کلسیم، آهن و ویتامین‌های ث و دی را برای لثه‌ها و دندان‌ها مصرف کنید. از استرس پرهیز کنید و از گردش هوای مناسب به داخل بدن جهت تقویت سیستم ایمنی مطمئن شوید. اکسیژن برای تقویت دهان و دندان‌ها ضروری است.