علت و درمان بیماری های لثه:عفونت،خونریزی و التهاب

التهاب، خونریزی و قرمز شدن لثه ها از علائم بیماری ژنژیویت (التهاب لثه ها) است که از علت های مختلفی بوجود می آید. خونریزی لثه و دندان هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیز پیش می آید. این بیماری لثه می تواند همراه با درد یا بدون درد باشد. اغلب مواقع، بیماری التهاب لثه نتیجه تشکیل پلاک در دندان ها دور خط لثه است. در صورتی که پلاک به خوبی برطرف نشود، سخت و تبدیل به جرم می شود که باعث تشدید التهاب می گردد و با گذشت زمان موجب عقب رفتن لثه ها و حتی آسیب دیدن استخوان ها می شود. خونریزی در لثه ها، مخصوصا وقتی همراه با کبودی یا خونریزی در نواحی دیگر بدن باشد، نیز ناشی از بیماری هایی می تواند باشد که در فرآیند نرمال لخته شدن خون اختلال ایجاد می کنند. داروهای رقیق کننده خون یک علت خونریزی لثه در هنگام مسواک زدن هستند. خونریزی لثه در بارداری نیز می تواند بر اثر تغییرات هورمونی که باعث افزایش حساسیت لثه ها می شود، باشد. افرادی که مبتلا به بیماری ها مثل ایدز یا دیابت هستند که عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهند نیز در معرض ابتلا به التهاب لثه قرار می گیرند. گاهی بیماری عفونت لثه نیز می تواند منجر به خونریزی لثه شود.

بیماری لثه چیست؟

بیماری لثه، بیماری شایعی است که منجر به التهاب و عفونت لثه و یا سوزش دهان می شود. اغلب افراد حداقل یک بار به این بیماری مبتلا می شوند. بیماریهای لثه در بین کودکان شیوع کمتری دارد. در صورتی که مبتلا به بیماریهای لثه هستید، دچار خونریزی لثه هنگام مسواک زدن می شوید و تنفس بد بو دارید. این مرحله از بیماری، التهاب لثه نامیده می شود. در صورتی که اقدام به درمان بیماری لثه نشود، بیماری پریودنتیت یا عفونت لثه بوجود می آید. این بیماری بر بافت های نگهدارنده دندان ها اثر می گذارد و آنها را سرجای خود قرار می دهد. تعداد بیشتری از بیماران به نوع خفیف تر این بیماری دچار هستند. در صورتی که اقدامی برای، استخوان فک شما پوسیده می شود و فضاهای کوچکی بین لثه و دندان ها باز می شود. دندان های شما لق می شوند و در نهایت می افتند. کیست دندان یک نئوپلاسم از نوع تومور است که تحت شرایط خاصی در فک کودک ظاهر می‌شود و در ناحیه‌ی ریشه دندان کودک واقع شده است. شکل کیست ریشه دندان در کودکان شبیه به حفره‌ی قطره اشک یا یک بیضی است که با یک پوسته‌ی ضخیم پوشانده شده و از داخل با یک مایع چرکی زردرنگ پر شده است. لایه‌ی بیرونی کیست از سلول‌های بافتی همبند و سمت داخلی آن از یک اپی تلیوم (برون‌پوش) مسطح و طبقه طبقه تشکیل شده است.

علائم و نشانه ها

لثه سالم صورتی رنگ و مستحکم است و دندان های شما را به خوبی سر جای خود نگه می دارد. وقتی لثه های خود را لمس می کنید یا می شوئید، نباید دچار خونریزی لثه شوید. التهاب و عفونت لثه همیشه دردناک نیست و ممکن است از وجود آن مطلع نباشید. به همین دلیل است که باید به صورت منظم برای درمان خونریزی لثه به دندان پزشک مراجعه کنید.

علائم اولیه: علائم اولیه بیماری لثه از قرار زیر هستند:

• متورم و قرمز شدن لثه ها .
• خونریزی لثه ها پس از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن.

به این سطح از بیماری لثه التهاب لثه (ژنژیویت) گفته می شود.

علائم پیشرفته: در صورتی که درمان لثه صورت نگیرد، بافت ها و استخوان نگهدارنده دندان ها نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. به این بیماری عفونت لثه گفته می شود. علائم بیماری عفونت لثه از قرار زیر است:

• تنفس بد بو
• مزه ناخوشایند در دهان
• لق شدن دندان ها که باعث می شود که غذا را به سختی بتوان خورد
• آبسه لثه (تجمع چرک در زیر لثه ها یا دندان ها)

بیماری ژنزیویت حاد: در موارد نادر، بیماری ای که ژنژیویت حاد (ANUG) نام دارد، به طور ناگهانی بوجود می آید. علائم این بیماری معمولا نسبت به علائم بیماری لثه وخیم تر هستند و شامل موارد زیر می باشند:

• درد و خونریزی لثه
• زخم های دردناک
• عقب رفتن لثه ها در بین دندان ها
• بوی بد دهان کودکان و بزرگسالان
• مزه فلزی در دهان شما
• بزاق بیش از حد در دهان شما
• مشکل در مصرف یا بلع غذا
• تب
• و اما دلایل دیگری نیز می‌تواند برای تغییر رنگ لثه وجود داشته باشد که این دلایل خطر بیشتر و جای نگرانی دارند. اولین بیماری خطرناک بیماری نکروز می‌باشد که باعث نابودی سلول‌های بافت لثه، لیگامان‌های پیرامونی دندان‌ها و لایه استخوانی نازک تشکیل‌دهنده‌ی فک می‌شود. در این حالت سیاه شدن لثه به علت مرگ سلول‌های لثه ایجاد می‌شود. نکروز لثه وضعیت خطرناکی است که سایر علائم آن شامل خونریزی لثه، درد و بوی بد دهان می‌باشد. علاوه بر عدم رعایت بهداشت دهان، استرس، سیگار کشیدن، عفونت ویروسی و ایدز از دلایل این بیماری هستند. درصورتی‌که این بیماری درمان نشود به بافت‌های زیرین و استخوان‌ها نفوذ می‌کند و وضعیت بسیار جدی و خطرناکی را ایجاد می‌کند. راه درمان نکروز لثه حاد مصرف آنتی بیوتیک و بریدن بافت‌های مرده در لثه توسط جراحی زیبایی لثه است.

علت

علت بیماریهای لثه عوامل متعددی می توانند باشند، اما شایع ترین علت عفونت لثه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به خوبی است. بهداشت نامناسب دهان و دندان برای مثال مسواک نزدن دندان ها به طور مرتب یا درست مسواک نزدن باعث ایجاد پلاک بر روی دندان ها می شود.

پلاک

دهان شما سرشار از باکتری هایی است که با ذرات کوچک غذا و بزاق ترکیب می شود و یک قشر چسبناک به نام پلاک را تشکیل می دهند که بر دندان ها ایجاد می شود. وقتی غذا و نوشیدنی را مصرف می کنید که سرشار از کربوهیدرات است (غذاهای شیرین یا نشاسته دار)، باکتری موجود در پلاک کربوهیدرات ها را به انرژی که نیاز دارند تبدیل می کنند و به طور همزمان اسید تولید می کنند.

با گذشت زمان، اسید پلاک سطح دندان شما را می شکند و باعث پوسیدگی دندان شما می شود. باکتری ها موجود در پلاک همچنین باعث التهاب لثه ها می شود و آنها را متورم و دردناک می کند که در صورت عدم درمان ورم لثه منجر به عفونت لثه می شود. در بعضی موارد علت آفت دهان نیز مربوط به همین باکتری ها است.

پلاک معمولا با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به راحتی از بین می رود، اما ممکن است سفت شده و در صورتی که از بین نرود ماده ای که جرم نامیده می شود را تشکیل می دهد. جرم نسبت به پلاک محکم تر به دندان ها می چسبد و عموما تنها دندان پزشک می تواند با جرمگیری آنها را از بین ببرد.

عوامل دیگر

به جز بهداشت نامناسب دهان و دهان، عوامل دیگری نیز وجود دارد که خطر ابتلا به بیماری های لثه مانند التهاب، عفونت و خونریزی لثه و نیاز به درمان ورم لثه را افزایش می دهند. این عوامل از قرار زیر هستند:

• استعمال دخانیات
• بیماری لثه با افزایش سن شایع تر است
• سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری لثه
• دیابت خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهد
• ضعیف سیستم ایمنی (برای مثال در نتیجه بیماری هایی مثل ایدز یا روش های درمانی مشخص مثل شیمی درمانی)
• سوء تغذیه (بیماریی که وقتی بوجود می آید که رژیم غذایی فرد میزان مواد مغذی مناسب را دارا نیست.)
• استرس

درمان

بهترین راه برای درمان بیماری لثه حفظ بهداشت دهان و دندان است، اگر چه گاهی اوقات روش های درمانی و دندانی بیشتر گاهی اوقات ضروری هستند. بعضی از روش های درمان دندانی که در ادامه توضیح داده می شوند در صورت داشتن بیماری لثه توصیه می شوند.

جرم گیری و صیقل دادن: برای از بین بردن پلاک و جرمی که روی دندان ها تشکیل می شود، دندان پزشک به شما توصیه می کند که جرم گیری دندان ها را انجام دهید و صیقل بکشید. این یک نوع پاکسازی حرفه ای است که عموما توسط دندان پزشک صورت می گیرد و در درمان التهاب لثه و درمان خونریزی لثه  موثر است.دندان پزشک با استفاده از ابزارهای خاص پلاک و جرم را از دندان های شما می سایند و سپس دندان های شما را صیقل می دهد تا لکه ها را از بین بروند. در صورتی که پلاک یا جرم زیادی بر روی دندان ها تشکیل شده باشد، باید بیش از یک مرتبه پاکسازی و صیقل را انجام دهید.

تسطیح سطح ریشه :در بعضی از موارد بیماری لثه، به تسطیح سطح ریشه نیاز است پاکسازی قسمت زیرین لثه ها باعث از بین رفتن باکتری ها در ریشه دندان ها می شود.خونریزی لثه

در صورتی که مبتلا به بیماری لثه شدید (مانند عفونت لثه) هستید، به روش های درمانی بیشتری مثل جراحی و ترمیم لثه نیاز دارید. در بعضی از موارد، خارج ساختن دندان آسیب دیده ضروری است. دندان پزشک می تواند در مورد روش و هزینه جراحی لثه مورد نیاز و نحوه انجام آن اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهد. در صورت نیاز، آنها شما را به یک متخصص ارجاع می دهند.

درمان عفونت

عفونت دندان و لثه حاد همیشه باید توسط دندان پزشک درمان شود. درمان التهاب وعفونت لثه علاوه بر مراقبت بهتر از بهداشت دهان و دهان و درمان های دندانی که در بالا به آنها اشاره شد، شامل مصرف آنتی بیوتیک ها، داروهای مسکن و انواع مختلف دهان شویه ها می شود. در ادامه این روش های درمانی ارائه شده اند.

آنتی بیوتیک: داروهای آنتی بیوتیک مثل مترونیدازول یا آموکسی سیلین در صورت ابتلای فرد به عفونت و التهاب لثه شدید تجویز می شوند. شما معمولا باید این داروها را برای مدت سه روز مصرف کنید. در درمان عفونت لثه در کودکان مقدار آنتی بیوتیک مصرفی در دوز کمتر تجویز می شود.

داروهای مسکن: پاراستامول و ایبوپروفن شایع ترین داروهای مسکن تجویزی هستند. این داروها همچنین به صورت غیرتجویزی در داروخانه قابل دسترس هستند. این داروها باعث تسکین درد و ناراحتی ناشی از عفونت و خونریزی لثه می شوند.

دهان شویه: دهان شویه هایی که حاوی هیدروژن پروکسید یا کلرهگزیدین هستند برای درمان بیماری های لثه تجویز می شوند. بعضی از دهان شویه های حاوی کلرهگزیدین همچنین به صورت غیرتجویزی موجود هستند، با این وجود به اندازه دهان شویه های هیدروژن پروکسید موثر نیستند. شما همیشه باید قبل از مصرف دهان شویه دستورالعمل های آن را مطالعه کنید. بعضی از انواع دهان شویه قبل از مصرف باید با آب ترکیب و رقیق تر شوند. در درمان التهاب لثه در بارداری دهان شویه های تجویزی باید با نظر پزشک زنان مصرف شود و همچنین در هنگام مراجعه به دندانپزشک، وی را در جریان وضعیت خود قرار دهید.

بر اساس اطلاعات موجود در زمینه علوم دندانپزشکی، جراحی لثه به سه دلیل ممکن است انجام شود:

مشکلات ناشی از نمایان شدن ریشه دندان‌ – بیمار نمی‌تواند سطح ریشه‌های نمایان شده دندان را با مسواک تمیز کند؛ دندانپزشک وجود مقدار زیادی پلاک و جرم بر روی ریشه دندان تشخیص داده و یا مشکل خرابی و پوسیدگی ریشه دندان شروع شده است. در این شرایط، عمل جراحی پیوند لثه می‌تواند سطح ریشه دندان را بپوشاند و آن را محافظت نماید.

فوق حساسیت – در این شرایط، بیمار از حساس شدن خیلی زیاد دندان خود به دلیل نمایان شدن ریشه آن شکایت دارد. پوشاندن سطح ریشه دندان می‌تواند شدت حساسیت دندانی را به حداقل برساند.

زیبایی – بیمار از وضعیت ظاهری دندان‌های خود رضایت ندارد، بنابراین سطح ریشه دندان با هدف افزایش زیبایی ظاهری آن پوشانده می‌شود.

علاوه بر موارد فوق، در موارد خاصی هم عمل پیوند بافت نرم قبل از انجام عمل‌های ترمیمی مانند عمل تاج و ایمپلنت دندان انجام می‌شود تا از دندان‌های پشتیبانی کننده حفاظت شود. میزان پوششی که از طریق پیوند لثه برای دندان تأمین می‌شود به شکل ریشه دندان و نوع عوارض بافت‌های نرم آن بستگی دارد و می‌تواند به مقدار و نوع صدمات وارد شده به استخوان دندان نیز ارتباط داشته باشد.

عوارض

در صورتی که مبتلا به بیماری التهاب لثه شدید و برای از بین بردن جرم دندان اقدامی ننمایید ، این بیماری وخیم شده و منجر به خونریزی و عفونت لثه می شود. در صورت عدم درمان عفونت و خونریزی لثه مشکلات بیشتری برای شما به وجود می آید که از قرار زیر است:

• آبسه مکرر لثه (تجمع دردناک چرک)
• افزایش آسیب دیدگی رباط پریودنتال
• افزایش آسیب دیدگی و از بین رفتن استخوان آلوئول
• عقب رفتن لثه ها
• لقی دندان ها
• افتادن دندان ها

پیشگیری

جلوگیری از التهاب، خونریزی و عفونت لثه و دندان لق مستلزم رعایت بهداشت می باشد. بهداشت دهان و دندان شامل موارد زیر می شود:

• مسواک زدن دندان ها به مدت دو تا سه دقیقه دو مرتبه در روز (صبح و شب)، ترجیحا با مسواک برقی
• استفاده از خمیردندان حاوی فلوئورید (فلوئورید یک ماده معدنی طبیعی است که به محافظت از پوسیدگی دندان کمک می کند)
• نخ دندان کشیدن به صورت منظم (ترجیحا همه روزه)
• سیگار نکشیدن
• مراجعه منظم به دندان پزشک (حداقل هر یک یا دو سال یک بار، اما در صورت نیاز بیشتر مراجعه کنید)

خونریزی لثه در هنگام مسواک زدن می تواند ناشی از التهاب لثه باشد، که در صورت درمان نشدن منجر به عفونت لثه می شود. خونریزی لثه در بارداری گاهی به دلیل تغییرات هورمونی می باشد. التهاب لثه در کودکان نیز در صورت درمان نشدن دارای عوارض خطرناکی می باشد که گاهی منجر به از دست دادن دندان می شود.